19. Teoria Roswell: Edhe sa skenarė pėr tė?
Kthehemi pėrsėri nė janar tė kėtij vit kur u botua njė shkrim me titull
Roswell: Realitet tė shumėfishta dhe MIB. Duket njė skenar kontravers se
sa shumė ndėrrimi nė atė ēfarė ne e perceptojmė si realitet qė mund tė
shihen mė shumė se njė teori pėr aferėn Roswell. Ky artikull duket
spekulativ pėr nga natyra, por ka provokuar opinione interesante. Po ashtu
ka ngritur njė pyetje: saktėsisht edhe sa teori duhet tė shkruhen pėr atė
ēfarė ndodhi nė Foster Ranch nė verėn e 1947-ės nė New Mexico? Pėrgjigja
ėshtė: njė ferr e mė shumė! E jashtėzakonshme!
Pėrderisa disa teori janė shumė mirė tė njohura disa prej
tyre tashmė janė bėrė legjendare tė tjerat janė shumė larg nga kjo. Me
kėtė nė mendje, besohet se ėshtė njė ide qė paraqet, njėherė dhe tė gjitha,
nė shumė skenare tė ndryshme tė vėrtetėn qė fshihet pas enigmės Roswell.
Askush nuk e vė nė debat qė njė pėrplasja nė
tokė ndodhi nė New Mexico nė fillim tė muajit korrik tė vitit 1947
zyrtarisht mė e madhja nė botė. Nė tė vėrtetė, historia ka treguar se pak
kohė pas aksidentit, Mack Brazel u pengua nė njė shumė tė madhe tė
materialėve nė Foster Ranch (po ashtu nė njė numėr tė madh tė kufomave tė
pazakonshme), qė sipas njė komunikate pėr shtyp tė Armatės Ajrore tė Roswell
qė thanė se nuk ishte asgjė tjetėr pos njė disku fluturues.
Natyrisht, kjo ndodhi mė pak se dy javė kur
piloti i famshėm Keneth Arnold i kishte parė UFO-tė nė malet Cascade tė
shtetit tė Washingtonit njė ngjarje qė ai e kishte pėrshkruar si lindje tė
pjatave fluturuese. Sot, kanė kaluar shumė dekada qė nga koha moderne qė
raportet pėr UFO-tė vėzhgohen diēka e cila lejon tė bėhet njė teori
eksterritoriale qė po zhvillohet dhe po pėrkrahet gjerėsisht.
Por, ėshtė vėshtirė tė themi me siguri se
zgjerimi i kėtij koncepti tė pjatave fluturuese -anije tė alienėve
ėshtė pranuar gjerėsisht pėr mė pak se dy javė kur kishte folur Arnold. Me
fjalė tė tjera, kur ushtria tha: Po, ne kemi zbuluar pjata fluturuese, kjo
do tė thotė se ata kanė pasur nė duart e tyre mjete jashtėtokėsore. Nė anėn
tjetėr, kjo po ashtu mund tė interpretohet edhe kėshtu: Ne kemi zbuluar njė
tufė tė mbetjeve tė anijeve qė mendojmė se janė tė lidhura me gjėra tė
panjohur pėr njerėzit e botės tjetėr e tė cilėt janė parė javėn e parė apo
tė dytė pas incidentit.
Pavarėsisht se cili skenar ėshtė korrekt,
megjithatė, ėshtė i pamohueshėm fakti qė janė zbuluar pjata fluturuese qė
ekzistojnė e cila ėshtė vetėm njė gjė nga shumė tė tjera qė e bėjnė rastin
Roswell intrigues. Ėshtė po ashtu njė fakt qė shumė pak ceket gjatė kėsaj
kohe, tregimi pėr pjatat fluturuese ėshtė mohuar dhe ėshtė pėrdor njė skenar
tjetėr i shpjegimit tė saj.
Ka pasur dy
shpjegime nė dy ditė. Nė teoritė qė kanė dalė gjatė viteve, kemi njė duzinė
apo janė shpalosur edhe teori tė tjera disa janė mė shumė mė tė besueshme
se tė tjerat.
Nė njė rregull jo tė thjesht, kėtu kemi
disa teori qė nuk kanė tė bėjnė mė anijet e jashtėtokėsorėve por me disa
balona pėr motin.
Njė bombė atomike
I ndjeri Jim Keith ishte autori i njė
numėr tė madh tė librave konspirative qė kishin temė UFO-t, pėrfshirė librat
Casebook on the Men in Black; The Octopus (nė bashkautorėsi me Kenn
Thomas); dhe Black Helicopters Over America. Nė njė artikull tė shkurtėr
Roswell UFO Bombsehll, Keith ka pėrshkruar njė takim me njė studiues dhe
ligjėrues nė shkollėn e inxhinierisė nė New Mexico i cili ka treguar tė
vėrtetėn e tij qė di pėr Roswell. Nė atė ēfarė i ėshtė thėnė Keithit, ajo
shpjegohet kėshtu: Sipas burimeve tė mija, tregimi i vėrtetė qė fshihet pas
ndeshjes me UFO nė fakt ėshtė njė aksident qė pėrfshinė njė fluturake B-29
qė vinte nga baza ajrore e armatės nė Sandit tė Roswell...thonė burime e
mija qė mund tė jetė edhe njė bombė atomike apo njė term pėr trajtėn e
bombės, apo trajtėn e testit pėr gėzhojėn e armės nukleare duke ja
zvogėluar asaj aftėsitė dhe kapacitetin eksploziv tė saj, ndonjėherė duke e
vlerėsuar me peshėn e qė aksidentalisht ka shpėrthyer nė zonėn ajrore nė mes
tė Sandia dhe Roswell. Bashkė me bombėn, fletėt metalike janė pėrdorur pėr
mos tė haset nė opinion pėrkufizohet me termin shkencorė Chaff qė po ashtu
ka dėshtuar.
Civilizimet
nėntokėsore
Mė 2010, shtėpia botuese Anomalist Books
botojė librin e fundit tė Mac Tonnies: The Cryptoterrestrials. Njė libėr
qė provokon shumė dhe flet thellė pėr kontraversėt nė masat e baraspeshuara,
ku libri fokusohet nė idenė qė UFO-tė nuk janė produkt i garave tė alienėve,
por janė shumė antik, njerėz tė tokės qė jetojnė thellė nė nėntokė dhe tė
cilėt maskohen si jashtėtokėsorė pėr ta kamufluar identitetin e tyre tė
vėrtetė.
Tonnies spekulon qė Cryptoterrestrials
(Kriptonėt tokėsorė) duken shumė tė shkatėrruar, por shfrytėzojnė hilet,
teknologjinė e stilit tė halogramėve dhe nė momente tė caktuar na sugjerojnė
ato ndryshe. Ai madje teorizon se ata mund tė pėrdorin me mjeshtėri anijet e
balonave tė motit. Kjo kuptohet shumė mirė qė Cryptoterrestrials pėrdorin
balona pėr tė maskuar misionet e tyre. Ndoshta mjeti i Roswell nuk ishte i
teknologjisė sė lartė. Mund tė ishte njė vėzhgues balonė qė ėshtė sjell nga
era, por logjikisht ai nuk ishte duke e pėrcjell mjetin tonė, thotė
Tonnies.
Stalini, Mengele
dhe eksperimentet sekrete
Libri i Annie Jacobsen Area 51 : An
Uncensored History of Americas Top Secret Military Base shkaktoi debat tė
madh kur u botua mė 2011, kryesisht pėr njė arsye specifike. Libri
pėrfshinte njė tregim qė thoshte se aeroplani i Roswell dhe trupat aty, nė
realitet, ishin krijime djallėzore tė njė pakti Faustian nė mes tė nazistėve
famėkeq (pra engjė tė vdekjes), krijesa tė Dr. Josef Mengele dhe
kryeministrit sovjetik Joseph Stalin.
Qėllimi i kėsaj ishte plani i parė pėr
Luftėn e Ftohtė: qė tė fus SHBA-tė nė njė panik tė Luftės Botėrore duke u
pėrpjekur qė ta bind qeverinė e SHBA-ve qė alienėt po na pushtojnė. Si
funksionon ky plan? Duke bėrė fėmijė tė deformuar (qė ishte njė specialitet
i ēmendur i Mengeles) dhe duke i futur ata brenda anijeve futuristike tė
dizajnuar nė mėnyrė brilante nga ekspertėt e aviacionit rusė, vėllezėrit
Horten dhe mandej tė bindet SHBA pėr origjinėn e alienėve. Fatkeqėsisht
Stalini dhe ky konspiracion i tij dėshtuan kur nė New Mexico bėn ndeshje tė
dy avionėt duke pasur panik tė madh, por shumė shpejt kjo punė u mbyll nga
autoritetet e ushtrisė amerikane.

Demonėt nga ferri
Nga tė gjitha librat qė janė shkuar, ėshtė
e sakėt tė thuhet se mė kontraversja ėshtė Final Events. Ajo ka tė bėj me
punėn dhe grupet e teorive kuazi zyrtare brenda qeverisė sė SHBA-ve qė
besojnė se misteri i UFO-ve ka origjinė nga djalli. Po, bishti si tėrfurk,
brinjėt, gropat me zjarr, madje edhe kokat tjerrėse apo gjėra tė tjera.
Duhet tė theksohet qė konkluzionet e kėtij grupi kryesisht janė shtyrė
pėrpara me fjalė se sa kanė pasur ndonjė provė tė fortė.
Njė nga konkluzionet e grupit qė e quan
vetėn Collins Elite ishte se si Roswell ishte asgjė tjetėr pėrveē njė
Kali i Trojės brilant. Pėr shumė anėtarė tė Collins Elite, demonėt mashtrues
saktėsisht pėrdorėn si alkimi kozmetike pėr tė krijuar tė ashtuquajturėn
metal i kujtesės qė ėshtė zbuluar nga Brazel dhe Foster Ranch dhe trupave
tė tjerė kuriozė apo pjesėve tė trupit qė ishte njė hile e mprehtė,
rrėzim nė njė etapė i dizajnuar se jashtėtokėsorėt janė nė mesin tonė, por
nė tė vėrtetė aty pasues ėshtė Djalli.
Rrėzimi i V-2
Edhe pse nuk ėshtė aktive nė komunitetin e
UFO-ve, Timothy Cooper provokoi njė debat tė ashpėr mė 1990, duke ju
falėnderuar njė trupi gjoja tė njė pike qė supozohet se ėshtė njė sekret i
sigurisė sė lartė, njė dokumentacioni nė posedimin e tij qė ka tė bėj
gjithēka nga rrėzimi i anijes dhe autopsisė sė trupave tė UFO-ve dhe pėr me
keq vdekja e UFO-ve ka edhe njė virus vdekjeprurės qė shpėrndahet nė
hapėsirė. Nė njė tė tillė dokument i titulluar UFO Reports and Classified
Projects ofron njė shpjegim qė ska tė bėj me UFO dhe atė qė ka ndodhur nė
Roswell. Nė njė ekstrakt tė besueshėm shkruan kėshtu:
Njė projekt qė ishte duke u zhvilluar nė
atė kohė pėrfshin rihyrjen e mjeteve nė vendet qė ka radium apo materiale
radioaktive qė kombinohet me agjentė biokimikė tė zhvilluar nga I.G Farben
qė do tė pėrdoreshin nga aleanca nė rast tė ndonjė sulmi nė Normandi mė
1944. Kur koka e raketės V-2 u mbush u pėrplas afėr qytetit Corona, New
Mexico mė 4 korrik 1947, koka e raketės nuk eksplodoi dhe ngarkesa
vdekjeprurėse e elementeve tė saj ishte e njė arme speciale por ajo u
riaktualizua pasi qė radarėt ishin tė ndalur.
Imitimet e
Roswell
Kur personali i Forcave tė Armatosura Ajrore
Roswell kishte lajmėruar, nė korrik tė 1947, se ata kanė zbuluar njė disk
fluturues, njė gjė mungoi 100 pėr qind: pėrmendja e trupave. Ėshtė e
panevojshme tė themi qė nga pikėpamja e trupave po ashtu ka munguar dhe nuk
ishte vetėm njė balon matės i kohės. Pikėpamja e trupit po ashtu ėshtė
mohuar edhe nga Forcat ajrore nė korrik tė 1994 nė Roswell (e kishin
titulluar Hulumtim pėr Forcat ajrore dhe incidenti Roswell) ku aty nė disa
ekstrakte shkruan: Duhet tė theksohet kėtu qė ka pak pėr tu kujtuar nga ky
raport pėr tė vėrtetat e tė ashtuquajturave trupa aliene. Mbetjet e anijes
ishin nga projekti Mogul i balonės. Nuk kishte asnjė alien pasagjer aty.
Tri vite mė vonė, megjithatė, gjėrat
ndryshuan. Nė njė dokument tė ri Raporti Roswell: Case Closed thuhet:
Alienėt janė parė nė shkretėtirėn e New Mexicos qė ishin ndoshta njė test
imitues antropomorf qė ėshtė bėrė nga Forcat Ajrore Amerikane me zhvillim tė
balonave pėr hulumtime shkencore...raportet nga njėsitė ushtarake kanė
arritur shpejt nė vendin e ngjarjes sė diskut fluturues pėr ta fshehur
pjatėn nga njerėzit qė e kanė pėrshkruar me saktėsi atė fshehje qė Forcat
Ajrore e quajnė imitim antropomorf pėr operacione tė fshehta.
20.
Ja pse nuk jemi vetėm nė Univers
Hapėsira Bijtė e yjeve Hipoteza dhe
sugjerime pėr jetėn jashtėtokėsore, kjo do tė jetė tema interesante, e cila
do tė mbledhė mė shumė se 42 ekspertė ndėrkombėtarė tė ufologjisė pėr tė
folur mbi mundėsinė e ekzistencės sė formave tė tjera tė jetėve nė Univers
Kushedi sa herė e keni admiruar qiellin gjatė
natės! Por a keni provuar tė imagjinoni ndonjėherė pėrtej asaj qė keni
parė?! Mendojeni pak: nė Rrugėn e Qumėshtit ka 400 miliardė yje, 100
miliardė tė tjerė nė sistemin diellor dhe 8 miliardė planetė tė ngjashėm me
tanėt; tani shumėzojini tė gjithė me 200 miliardė numrin e vlerėsuar tė
galaktikave tė pranishme nė tėrė kozmosin dhe me siguri, ju do tė keni njė
ide tė paqartė pafundėsie qė ju rrethon.
Pra, nė kėto kushte, a mund tė mendojmė ende
se jemi tė vetmit nė Univers? Sigurisht, kėtė gjė nuk e mendojnė
shkencėtarėt, astronautėt, astrofizikanėt, astrobiologėt, qė prej vitesh
tashmė shkojnė pėr gjueti planetėsh alienė (tė huaj) potencialisht tė
banueshėm apo pothuajse tė banueshėm. NASA garanton se brenda 20 vjetėve do
tė arrihet nė destinacion: ne do tė gjejmė jetėn e parė jashtėtokėsore dhe
do tė zbulojmė se nuk jemi tė vetmit qiramarrės nė kozmos. Nė tė vėrtetė,
ekzistenca e qytetėrimeve tė tjera teknologjikisht tė avancuara, ka qenė
prej kohėsh para syve tanė, nė njė kohė kur skeptikėt kundėrshtojnė mungesėn
e provave objektive! Tė thuash se nuk ekzistojnė prova tė prezencės sė
UFO-ve, nuk ėshtė aspak korrekte.
Ndoshta nuk kemi nė dispozicion tė gjitha
mbetjet e njė disku fluturues apo tė indeve biologjike jashtėtokėsore pėr
tu analizuar, por ama ne kemi qindra dėshmitarė, thotė pėr shembull Pablo
Ejo (Pablo Ayo). Ka persona qė kanė parė ose kanė folur me tė huajt e
botėve tė tjera, qė kanė diktuar anije kozmike apo kanė mundur tė gjejnė dhe
tė kapin me duar copa tė tyre. Prej tyre ka edhe njerėz shumė tė kualifikuar
e shumė tė pėrgatitur, me njė begraund tė madh profesional: pilotė avionėsh,
astronautė, shkencėtarė dhe kimistė (mes tė cilėve edhe njėri i vlerėsuar me
ēmimin Nobel), personalitete tė botės politike, si senatorė, guvernatorė,
ministra, madje edhe kryetarė shtetesh. Nė kėtė renditje, nuk mungojnė as
edhe agjentėt e shėrbimeve dhe ish-ushtarė tė grupeve tė destinuara nė
operacione speciale, me dokumente, tė cilat tregojnė statusin e tyre
profesional. Pra, kur ministrat e Mbrojtjes, kryetarėt e shteteve apo
drejtorė tė zyrave tė inteligjencės thonė se UFO-t janė njė problem serioz,
mbase duhet tė reflektojmė.
Eyo, shkrimtari dhe i shumėnjohuri pėr njė
publik tė gjerė me pjesėmarrjen e tij nė emisionin italian Mistero, ishte
njė nga folėsit e takimit tė dytė ndėrkombėtar tė ekzobiologjisė, i
organizuar gjatė kėtyre ditėve nė qytetin milanez nė bashkėpunim me njė blog
italian. Ndėrkohė, Bijė tė yjeve Hipoteza dhe sugjerime mbi jetėn
jashtėtokėsore, do tė jetė tema qė mė 27 dhe 28 shtator do tė diskutohet
nga ekspertė dhe studiues, pėr tė analizuar fenomenin nga kėndvėshtrime tė
ndryshme.
Peter Robins (Peter Robbins) do tė referojė
mbi prapaskenat e incidentit tė Rendlesham Forest, rastin ufologjik mė
domethėnės dhe tė mirėdokumentuar tė Britanisė sė Madhe, sipas studiuesit
nga Nju Jorku, i cili e ka studiuar kėtė rast pėr pothuajse 25 vjet.
Robins ėshtė autor i librit Left at East Gate, tė cilin
e ka bashkėshkruar me Lerri Uaren (Larry Warren), dėshmitarin okular tė asaj
historie tė ēuditshme. Ishte dhjetori i vitit 1980, kur, pėr tre net me
radhė, ushtarėt dhe zyrtarėt e bazės ushtarake nė Bentwaters, e gjetėn veten
para njė objekti fluturues tė paidentifikuar! Ngjarja i pėrfshiu pothuajse
tė gjithė, kėrkuesit pėr UFO-t, dėshmitarėt ushtarakė dhe civilė, ndėrsa pėr
tė u krijuan letra dhe dokumente, provat fotografike dhe fizike absolutisht
bindėse.
Po kėshtu, nė vendngjarje ishte edhe
Inteligjenca Amerikane, si dhe forca tė tjera speciale, pėr tė bėrė
kontrollin e personave tė pėrfshirė, thotė autori. Po kėshtu, njė rrėfim
interesant pėr kėtė temė e kanė edhe gazetarėt Vinēenco Sinapi dhe Leo
Petrili (Vincenzo Sinapi e Lao Petrilli) me librin UFO, dosieri italian i
cili ka arritur njė sukses tė madh. Ėshtė njė libėr qė i mbledh tė gjitha
dokumentet e arkivuara tė Departamentit tė Pėrgjithshėm tė Sigurimit
Aeronautikė nė 40 vitet e fundit, qė nga viti 1972 deri nė vitin 2013. Aty
ka relacione dhe dėshmi direkte, transkriptime me zė, skica tė bėra me dorė,
foto etj. Nė kėtė libėr gjenden gjithashtu 445 firma tė certifikuara me
vulėn e objekteve fluturuese tė paidentifikuara. Ne i kemi riprodhuar
besnikėrisht kėto dokumente. Disa episode, veēanėrisht ato tė raportuara nga
pilotė ushtarakė, janė me tė vėrtetė tė mahnitshme, thotė njėri prej
gazetarėve. Mes rasteve mė tė ēuditshme tė viteve tė fundit, janė me siguri
ngjarjet e ndodhura nė njė vend tė vogėl tė Italisė, nė Valmalenco.
Nė kėtė luginė, janė tė shumtė ata tė
cilėt dėshmojnė se kanė parė disqe fluturuese, ndėrsa disa tė tjerė madje
kanė parė edhe subjekte tė tjera tė huaja apo alienė. Njė fenomenologji e
mbėshtetur nga qindra fotografi, tė gjitha pėr tu verifikuar, thotė Marko
Baldini, njė nga themeluesit e GAUS (grup akademik ufologjik), i cili ka
kryer njė studim tė gjerė tė atij vendi, duke dėgjuar dėshmitarėt okularė
dhe duke mbledhur materiale fotografike. Nė takimin Bijtė e yjeve do tė
jetė i pranishėm Baldini. UFO-t ekzistojnė, janė realė dhe fryt i njė
teknologjie tė avancuar. Ndaj, edhe pse nuk e dimė se nga vijnė, nuk mund tė
shtiremi mė se nuk ekzistojnė, thotė njė nga ufologėt mė tė njohur italianė,
Roberto Pinoti, sociologu dhe autori i dhjetėra librave mbi kėtė argument.
Ai do tė pėrmbyllė tė dielėn e 28
shtatorit edhe takimin nė fjalė. Pėr shumė ditė me radhė, 42 ekspertė
ndėrkombėtarė kanė biseduar rreth kėsaj tematike, duke sjellė nė vėmendjen e
mediave dokumente qė duket se provojnė praninė e jashtėtokėsorėve nė
planetin tonė. Pra, mė 27 dhe 28 shtator, tė pasionuarit pas ēėshtjeve tė
hapėsirės, do tė kenė mundėsi tė njihen me tė gjitha tė rejat e kėrkimeve
urologjike, tė shohin videot e fundit dhe tė dėgjojnė rrėfimet e
protagonistėve. Gjuetia pėr specie inteligjente jashtė planetit tonė, mund
tė duket si njė ide e lėvruar vetėm nga letėrsia fantastiko-shkencore apo
bota e kinemasė, por, nė fakt, ėshtė diēka qė ndodh edhe nė jetėn reale.
Sonda tė ndryshme tė NASA-s ka kohė qė i
janė kushtuar kėrkimit tė planetėve jashtė sistemit tonė diellor dhe
astronomėt presin qė tė dėgjojnė herėt ose vonė ndonjė mesazh tė postuar
nga hapėsira e pafund. Dhe imagjinoni se si do tė ndihemi ditėn kur mė nė
fund, do tė kemi provėn qė nuk jemi tė vetėm nė univers, por pjesė e njė
bashkėsie tė madhe galaktikash, sistemesh, planetėsh ku gjallon jeta dhe
forma tė ndryshme tė saj. Do tė ishte njė gjė vėrtet frymėzuese Gjuetia mė
e madhe dhe mė aktive pėr jashtėtokėsorėt dhe jetėn jashtėtokėsore qė ka
nisur nė vitin 1960, kur Frank Drejk (Frank Drake) vendosi teleskopin e tij
nga Virxhinia e Shteteve tė Bashkuara tė Amerikės, drejt yllit Tau Ceti. Ai
ishte nė kėrkim tė sinjaleve anormale tė radios, qė mund tė dėrgoheshin
drejt Tokės nga planetė me jetė inteligjente. Ideja e tij mė pas u vendos nė
themel tė punės kėrkimore shkencore tė SETI-t, institucionit amerikan tė
lartpėrmendur, domethėnia e inicialeve tė tė cilit ėshtė: Instituti pėr
Kėrkimin e Inteligjencės Jashtėtokėsore. Nė kėtė institut u vendosėn radarėt
e parė dhe teleskopėt e fuqive tė mėdha dhe madje jo vetėm nė kėtė institut,
por nė pika tė ndryshme tė globit, nė mėnyrė qė tė vėzhgoheshin qiejt pėr tė
kapur ndonjė sinjal tė mundshėm. Por pėr 50 vjet qė nga themelimi i kėtij
instituti, qielli ka pėrcjellė vetėm heshtje.
Pėr sa i pėrket gjuetisė sė alienėve,
ajo ėshtė diēka qė paraqet njė numėr komplikacionesh tė natyrave tė ndryshme.
Njėra prej tyre ėshtė distanca. Nėse fqinji ynė mė i afėrt me forma jete
inteligjente, do tė ndodhej 1000 vite dritė larg, neve do tė na duhej njė
mijėvjeēar i tėrė pėr tė marrė njė mesazh prej tyre dhe anasjelltas, pėr tė
dėrguar mbrapsht njė mesazh pėrgjigjeje. Nė fillim tė punės sė SETI-t,
astronomėt ishin pėrqendruar nė kėrkimin e planetėve tė ngjashėm me planetin
tonė. Ideja ishte qė duke qenė se kushtet nė planetin tonė ishin tė
favorshme pėr lindjen e jetės, atėherė kushte tė ngjashme gjetkė mund tė
ishin gjithashtu tė favorshme pėr jetėn. Pra, nė atė kohė u nisėn tė
kėrkonin njė planet tė ngjashėm pėr nga pėrmasat dhe pėrbėrja me planetin
tonė.
Por, nė fakt, tashmė ėshtė e qartė se nuk
ėshtė e domosdoshme tė jesh si Toka pėr tė pasur jetė. Sigurisht se me
kalimin e kohės, u kuptua se nuk jemi ne kriteri pėr tė vlerėsuar mundėsinė
apo mundėsinė e jetės dhe se jeta mund tė zhvillohej edhe nė kushte tepėr tė
ndryshme nga ato tė planetit tonė, pra nga kushtet qė ne i quajmė tė
mundshme pėr jetėn. Kėshtu, ndėrsa te ne, jeta ekziston nė tokė dhe nė det,
nė njė planet gjigant gazi, pėr shembull, ajo mund tė ekzistojė edhe nė
atmosferė. Paul Davis, njė astrofizikan i Universitetit tė Arizonės,
argumenton se truri i jashtėtokėsorėve mund tė ketė njė arkitekturė
tėrėsisht tė ndryshme nga ai njerėzor. Ajo ēka pėr ne mund tė konceptohet si
e bukur dhe e mrekullueshme, pėr ta mund tė ketė njė kuptim tėrėsisht tė
kundėrt. Ėshtė diēka qė nuk mund ta parashikosh dhe, mbi tė gjitha, nuk mund
ta gjykosh nga njė kėndvėshtrim tėrėsisht njerėzor. Alienėt janė alienė,
nėse ekzistojnė dhe do tė ishte gabim qė tė mendonim se janė si ne. Pa
dyshim, qė disa nga pėrgjigjet pėr rebuset e shumtė qė rrethojnė kėto
ēėshtje do tė merren dhjetėvjeēarėt e ardhshėm. Kėrkuesit qė merren ēdo ditė
me kėto ēėshtje, janė astrobiologėt qė punojnė nė njė fushė qė po pėrsoset
gjithnjė e mė shumė me daljen e teknologjive qė mundėsojnė thellėsinė e
kėtyre kėrkimeve nė eksplorimin e hapėsirės. Shkencėtarėt kanė zbuluar
planetėt e parė ekstrasolarė nė fillim tė viteve 90 dhe deri mė tani, numri
i tyre ėshtė rritur ndjeshėm. Sot, shkencėtarėt njohin 443 planetė qė
orbitojnė rreth 350 yjesh.
Pjesa mė e madhe e tyre janė gjigantė tė
mėdhenj gazi. Nė vitin 2009, NASA lanēoi satelitin Kepler, i projektuar
specifikisht nė kėrkimin e planetėve tė ngjashėm me Tokėn. Gjeneratat e
ardhshme tė teleskopėve tokėsorė, tė tillė si ai qė pritet tė ndėrtohet nga
europianėt e qė do tė ketė njė shikueshmėri dhe depėrtueshmėri
jashtėzakonisht tė lartė, mund tė fillojnė punėn e tyre pas 20 vitesh dhe
fuqia e tyre do tė arrijė qė tė sjellė pamje edhe tė vetė atmosferės sė
planetėve qė fokuson e madje do tė bėjė edhe analiza kimike tė elementeve tė
ndryshme nė kėrkim tė jetės. Instituti SETI, gjithashtu po merret edhe me
ndėrtimin e njė aparati shumė tė ēmueshėm: Shigjeta Allen e financuar nga
fondacioni Paul Allen, bashkėthemelues i Microsoft me njė vlerė 11
milionė dollarė. Ai do tė ketė 42 antena tė fuqishme dhe 300 pjata
satelitore.
Gjatė gjithė viteve qė SETI ka funksionuar
dhe ėshtė marrė pikėrisht me objektivin kryesor: atė tė kėrkimit tė jetės
jashtėtokėsore, ai ka vėrejtur me kujdes rreth 1000 sisteme yjore. Por, me
futjen nė pėrdorim tė teknologjive mė tė fundit, ndėr tė cilat edhe ajo e
sipėrpėrmendur, ky numėr yjesh do tė mund tė kontrollohet pėr njė periudhė
dy deri nė trevjeēare. Pra, sasia e hapėsirės qė do tė kontrollohet pėr
shenja jete dhe jashtėtokėsorė, do tė jetė shumė mė e madhe se ajo deri mė
tani.
Fund i pjesės sė tretė
Nga libri nė dorėshkrim "UFO-t dhe
lufta e Dulēes"
(1)
(2)
(3)
|