Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Nijazi BASHA

USHQIMI OPTIMAL (1)

       Sot gjithkujt i pengon mbipesha. Ajo jo vetëm që prish bukurinë e trupit, por edhe e dëmton shëndetin e njeriut: në mënyrë sistematike dëmton nyjat e gjymtyrëve trupore, zemrën, çrregullon tensionin e gjakut, krijon diabetin (sheqerin në gjak) dhe shkakton shumë pasoja tjera.

Dieta moderne dhe ushqimi i përditshëm në Kosovë

            NË VEND TË PARATHËNIES

            Njerëzimi dita-ditës zhvillohet me hov shumë të madh, dhe gjithçka sillet rreth parasë, biznesit, politikës dhe dominimit. Në njëfarë mënyre, i tërë njerëzimi udhëhiqet dhe dirigjohet nga sistemi i globalizmit. Sistemi i tillë i përgjigjet zhvillimit të sotëm. Kjo është çështje shoqëroro-politike globale, e jo individuale. Gjithçka që nuk i përgjigjet sistemit global, nuk i kushtohet rëndësi, përkundrazi shoqëria mbetet indiferente.

            Çdo njeri që dëshiron të jetë i shëndoshë dhe i vetëdijshëm për jetën e vet, atëherë le të provojë që të lirohet nga shprehitë e dëmshme, sidomos nga shprehia e të ushqyerit me ushqime artificiale dhe helmuese, nga shprehia e të ushqyerit me ushqim të tepruar dhe të panevojshëm.

            Industritë e kanë për detyrë të prodhojnë për të shitur, biznesmenët interesohen që të pasurohen, pra këto janë interesimet e tyre. Por më e rëndësishmja është që secili nga ne të jemi për veten të kujdesshëm se çka hamë e çka pimë, a janë ushqimet, që hamë, artificiale apo biologjike.

            Çfarë më shtyri që ta shkruaj këtë libër për dietën optimale? Gati u bënë dy vjet që rregullisht, çdo muaj, bëj kontroll mjekësor tek mjeku i shtëpisë për shëndetin tim, si dhe çdo muaj jam në konsultim me eksperten e ushqimit dhe të dietës moderne. Analizat mjekësore dhe këshillat e ekspertes ma kanë tërhequr vërejtjen se gjendja ime shëndetësore ka filluar të keqësohet. Vërejtja kishte të bënte me peshën e tepërt, me diabetin, me yndyrën në gjak, me tensionin, me mushkëritë dhe me zemrën. Paralelisht këshillohesha nga mjeku i shtëpisë dhe nga këshilltarja për çështje të ushqimit, por, për fat të keq, si shumë të tjerëve, edhe mua këta mjekë nuk më ndihmonin; më dukej se gjendja ime veç sa shkonte e përkeqësohej. Analiza dhe kontrolle mjekësore kam pasur shpeshherë edhe para shumë vitesh, por ishte e kotë.

            Ka mbi një vit që i lexoj e i studioj librat e dr. Wolfgang Luz, dr. Jan Kwasniefski e të disa të tjerëve. Këta mjekë janë shkencëtarë të zellshëm në këtë fushë, kanë studiuar e eksperimentuar dhe kanë bërë mijëra e mijëra analiza shumë të suksesshme për ushqimin e njerëzimit. Këta dy shkencëtarë që i përmenda punojnë në këtë drejtim shkencor qe mbi 50 vjet, dhe së bashku me disa shkencëtarë amerikanë e anglezë, janë të parët që i kanë bërë hapat e parë në shpjegimin e ushqimit optimal qe afro 100 vjet.

            Konsideroj që ishte fati i mirë për mua që m’u dha rasti t’i lexoj e t’i studioj të dhënat mbi dietën dhe ushqimin optimal. Sot unë e ndjej veten shumë mirë me shëndet. Ka qe një vit jam shumë më i fuqishëm, shumë më vital. Edhe pse i kam 50 vjet, më duket vetja se i kam 20: kam shumë kondicion, nuk po më bien gripat, fle shumë mirë, pesha dita-ditës po më normalizohet, dhe po më duket vetja më i qetë... Analizat mjekësore i kam shumë të mira. Ushqimit optimal çdo herë e më mirë jam duke iu përshtatur dhe duke e respektuar.

            Kam nderin dhe kënaqësinë që përvojën time dhe informacionet që m’u dha rasti t’i njoh, t’jua bart edhe juve, lexues të nderuar.

                                                                                                          Autori

            Ushqimin që ne sot hamë është bukur shumë i ndryshëm me ushqimin që është ngrënë para 30 apo para 100 vjetësh. Ushqimi sot është i paketuar në folitë plastike apo stiropore të ndryshme, është i ngrirë, i sterilizuar, i stërpikur me materie kimike që të qëndrojë më shumë. Ushqimin, të cilin ne e blejmë, nuk e blejmë nga bujku në mënyrë direkte, por e blejmë në shitore të vogla apo supermarkete.

            Supermarketet gjërat i blejnë nga bujqit e sotshëm, të ashtuquajtur modernë. Bujqit modernë detyrohen që të prodhojnë pemë, perime, mish, qumësht, djathë etj., mundësisht sa më shumë dhe sa më lirë. Në këtë rast, bujqit për ta arritur fitimin e dëshiruar, detyrohen që prodhimet bujqësore t’i mbrojnë nga sëmundjet, insektet dhe parazitët e ndryshme, duke përdorur preparatet kimike: insekticidet, pesticidet, herbicidet, akaricidet si dhe preparate tjera për të cilat kurrë më parë nuk kemi dëgjuar. Kjo vetëm e vetëm që njerëzit të kenë mundësi të blejnë sa më shumë dhe sa më lirë, pra, të hanë e të ngopen me ushqime të helmuara...! Në anën tjetër, më në fund, fitojnë bujqit, tregtarët dhe ekonomia e politika e sotme... Por, mos të harrojmë, se humbësit fatalë jemi vetë ne, njerëzit e pavetëdijshëm!

            Dita-ditës tokat bujqësore janë duke u helmuar shumë e më shumë, sepse bujqit modernë sot janë perversë dhe kriminelë mu ashtu si tregtarët dhe politikanët, kurse faji dhe përgjegjësia na bie vetë neve – shoqërisë njerëzore – sepse vetë ne jemi ata që heshtim dhe konsumojmë prodhime të dëmshme për njerëzimin. Bujqësia moderne prodhimet bujqësore detyrohet t’i stërpikë me preparate kimike 2 deri në 7 herë në vit. Paramendoni se çfarë është duke ndodhur me tokat bujqësore në ditët  e sotme, prandaj mos të flitet për të ardhmen nëse vazhdon ky “zhvillim” me këtë trend edhe më tej!

            Para shumë vitesh, nga mungesa e teknologjisë, bujqit kanë punuar me mjete jo gjithaq moderne, mirëpo fatmirësisht atëherë nuk ka pasur plehra artificiale, nuk ka pasur preparate kimike – edhe atë të shumëllojshme. Ky lloj bujqësie na ishte atëherë biologjike. Bujqësinë biologjike, duam apo nuk duam ne, patjetër duhet ta ripërtërijmë në Kosovën tonë të shtrenjtë, sepse vetëm me ushqim biologjik, natyral, mund ta ruajmë shëndetin. Me plot përgjegjësi apeloj t’u ikim ushqimeve të ngrira në frigoriferët me ngrirje të thellë, t’u ikim ushqimeve të konservuara, të paketuara... dhe t’u kthehemi prodhimeve biologjike!

            Mua më ka interesuar që ta di se çka hamë në jetën tonë të përditshme ose si duhet të hamë. Nga kureshtja më ka lindur ideja që të shkoj te mjekja familjare dhe tek këshilltarja për çështje ushqimore (eksperte për ushqim), por në të njëjtën kohë lexoja edhe studimet e shkencëtarëve të ushqimit optimal. Mua më kanë befasuar këshillat e mjekes – këshilltares për çështje të ushqimit, kur i kam krahasuar me ato të shkencëtarëve të ushqimit optimal – dallimi është si nata me ditën.

            Ushqimi optimal ka traditë të vjetër dhe domethënie të natyrshme bazuar në evolucionin e njeriut. Deri para 5000 vitesh njeriu është ushqyer kryesisht me ushqim shtazor dhe shumë pak me atë bimor – pemë ose perime. Drithërat nuk kanë ekzistuar para 7 ose 9000 vjetëve.

            Ushqimi dietal është bërë aktual në ditët e  sotshme.

            Sot gjithkujt i pengon mbipesha. Ajo jo vetëm që prish bukurinë e trupit, por edhe e dëmton shëndetin e njeriut: në mënyrë sistematike dëmton nyjat e gjymtyrëve trupore, zemrën, çrregullon tensionin e gjakut, krijon diabetin (sheqerin në gjak) dhe shkakton shumë pasoja tjera. Në kontrollet mjekësore unë jam këshilluar me mjeken familjare dhe, në të njëjtën kohë, jam konsultuar edhe me eksperten e ushqimit. Mjekja këshillonte diçka më thjesht, kurse ekspertja e ushqimit shpjegonte më gjerësisht dhe ishte më rigoroze ndaj këshillave të saj. Mjekja thoshte se puna kryesore është që unë ta humbja peshën dhe rreziku nga ndonjë sëmundje do të largohej. Kurse ekspertja e ushqimit thoshte se “puna kryesore është që ushqimi, kur të hahet, duhet të ndahet në mënyrë të barabartë brenda 24 orësh: mes mëngjesit, drekës dhe darkës” – krejt kjo me qëllim që organizmi të mos ngarkohet shumë dhe që ushqimi i shpërndarë ne këtë mënyrë të përpunohet lehtë dhe në mënyrë të barabartë.        Nëse ushqimi hahet – menjëherë – shumë – organizmi ngarkohet aq shumë saqë nuk do të mund ta bëjë përpunimin si duhet.

            Pothuajse gjithkush e di se shkaktari kryesor i mbipeshës tek çdo njeri është mungesa e aktiviteteve fizike, kurse problemi tjetër edhe më i madh është se shumëkush ushqehet jo vetëm për ta shuar urinë, por ushqehet sepse ka oreks të madh. Në mungesë të lëvizjeve fizike duhet me çdo kusht të ruhemi – nga ëmbëlsirat në radhë të parë, pastaj nga yndyrat dhe karbohidratet e drithërave. Sheqernat e ëmbëlsirave dhe të pemëve organizmi e ka më vështirë t’i përpunojë, pastaj janë karbohidratet (sheqernat) e drithërave; këto do të ishin të mjaftueshme për nevojat e njeriut.

            Karbohidratet – sheqernat duhet të shndërrohen në yndyrë, kurse yndyrat shndërrohen në energji.

            Proteinat – albuminat duhet të shndërrohen në karbohidrate rreth 56% e pastaj ato shndërrohen në yndyrë, kurse yndyrat shndërrohen në energji.

            Yndyrat vetvetiu, drejtpërsëdrejti, shndërrohen në energji.

            Prandaj sa herë të ushqehemi me gjëra të yndyrshme, gjithnjë është yndyra ajo e para që do të harxhohet si energji, e pastaj vijnë në radhë për t’u shpenzuar (si energji) materiet tjera ushqyese, siç janë karbohidratet –sheqernat si dhe albuminat e ndryshme.

            Karbohidratet ose sheqernat e shumëllojshme, si dhe albuminat, gjithnjë e kanë rrugën shumë të gjatë për t’u shndërruar në energji, prandaj mu për këtë arsye yndyrat treten së pari, e më vonë u vjen radha të treten edhe karbohidratet (sheqernat) dhe albuminat. Por, nëse organizmi nuk ndjen nevojë shumë për të shpenzuar energji, gjithnjë sasia e tepërt e materive ushqyese mbetet si rezervë duke u shndërruar në dhjam.

            Këshillat e dietës moderne nuk besoj se janë të mjaftueshme.

            Si arsye për të bërë këtë konstatim më shërben fakti se nuk është shkaku i mbipeshës yndyra që hamë, por ushqimi i tepruar dhe i panevojshëm. Njeriu i sotëm nuk ushqehet për shkak se është i uritur, por sepse ka orekse të pakontrolluar; han shumë dhe nuk e shpenzon energjinë as gjysmën. Çdo ditë ushqimi i pashpenzuar deponohet në organizëm qoftë si rezervë e energjisë, qoftë si mbeturinë e dëmshme e trupin tonë. Ka shumë arsye të ndryshme pse njeriu, në njëfarë mënyre, detyrohet për të ngrënë: Një prej tyre është edhe nervoza, stresi. E përveç tjerash, mundësitë për ushqim janë të tepërta – ushqimi është kudo dhe sa të duash. Por arsyeja dhe shkaktari kryesor i oreksit të pakontrolluar janë karbohidratet e tepërta që i japim organizmit. Për organizmin tonë kjo është njëjtë si ta skllavërojmë tërë sistemin organik dhe ta dhunojmë me një punë shumë të madhe – pa asnjë fitim e shumë dëm katastrofal.

            Ushqimi modern ka shumë dallim prej ushqimit primitiv. Ushqimi modern është i shumëllojshëm, kurse ushqimi primitivë është i pakllojshëm.

            Në ushqimin modern bëjnë pjesë llojet e pijeve të panumërta të cilat janë pije laboratorike -industriale, ku shumica prej tyre përbëjnë substanca kimike edhe atë me doza bukur të mëdha, e këto pije ne i konsumojmë çdo ditë e më tepër. Kurse llojet dhe specialitetet e kuzhinave të sotme janë jo vetëm të shumta, por edhe të panumërta.

            Në ushqimin primitiv bën pjesë vetëm një pije – ajo kryesorja dhe më e rëndësishmja: UJI. Uji është elementi kryesorë i jetës. Ka qenë, është dhe do të mbetet përgjithmonë.     Ushqimi kryesor ka qenë veja e shpezës, dhjami dhe mishi i shpezëve dhe shtazëve.

            Nga hapat e parë të zhvillimit të njerëzimit është përdorur qumështi, tëlyeni dhe djathi.   Me civilizimin e vonshëm janë përdorur si ushqim edhe frutat e pemëve, pak më vonë janë përdorë me një sasi shumë të vogël perimet. Brenda 5 - 7000 vjet janë zbuluar mbi 90% e drithërave, perimeve dhe pemëve të ndryshme. Dhe dita-ditës po zbulohen lloje të panumërta të ushqimit. Ka disa libra që janë nëpër libraritë e Evropës, të cilët këshillojnë të hahen shumica e llojeve të barojave që as lopa nuk është në gjendje për t’i ngrënë. A thua me të vërtetë ne njerëzit duhet të mësohemi tërë jetën të hamë gjithçka, madje edhe bar...? E nëse fillojmë të hamë bar, çka do të hanë lopët e atëherë?!

            Paramendoni sot, në këtë kohë, çdo ushqim gati është i prodhuar nga bujqit jo-biologjik; dhe ushqimet e tilla janë shumë të varfra me materie të rëndësishme ushqyese. Sipas disa shkencëtarëve (p.sh. dr. Wolfgang Liz, Jan Kwasniewski etj.) thuhet se një prodhim biologjik ka vlera ushqyese 2-3 herë më shumë se një prodhim jo-biologjik dhe kanë përmbajtje shumë më të shëndosha, kurse ato jo-biologjike kanë edhe substanca helmuese për çdo organizëm të njeriut, të shtazëve etj.

            Vazhdon...

(2)    (3)    (4)    (5)    (6)   (7)