|
"Ti,HALIM, qė s'di kėndim,
Je ministėr pėr arsim"
FAN NOLI
Kur po vij para jush me kėtė tregim (enkas, pėr "Ditėn e
Mėsuesit"), mė pėrqaset njė skenė nga Estrada e Fierit, kur Artisti i
Popullit, Luftar Paja, nė rolin e vartėsit nga kryetari, shkėmben ca batuta
plot humor, si:
Kryetari: - Do tė heq se je pa shkollė dhe je i
paaftė.
Vartėsi qė ėshtė sekretar; -Nuk mė heq dot!
Kėto batuta mbushur me atė humorin qė ka nė
majė tė hundės, LUFTARI, arrijnė nė njė pėrplasje, hundė pėr hundė dhe,
pėrfundimisht, ndodhi ēudia: -I paafti bėhet kryetar dhe i "afti" bėhet
vartės i tij. Humori arrin apogjeun, kur "ipaafti" kapėrdiset si maēoku nė
thekėr mbi kolltuk dhe lėshon ulėrimėn: -E, tė thaaaaaashė?!!!
Natyrisht, ē'shkruaj i referohej kohės sė
Mbretit Zog, por, nė e bie si referencė, e bėj qėllimisht. Se unė shtroj
pyetjen: - A shpėtuam nga paaftėsia? E shtroj si pyetje dhe po vet
pėrgjigjem:- Nuk shpėtuam as nė kohėn e diktaturės (kur bėn fjalė dhe
tregimi im) dhe, sa pėr sot, militantizmi ka vrarė tė aftin dhe jo vetėm nuk
ka ndryshuar ai varianti i "estradės", por ka arritur nė apogjeun e saj. Sa
pėr"kripėn me karar" mbi gjellė, arriti nė postdemokraci qė Ministėr
shėndetėsie tė bėhet njė zetorist!!!
* * *
Idenė pėr tė vlerėsuar dikė, nė ėshtė i aftė apo i paaftė, them
qė e kam arritur, kur mbarova shkollėn e mesme. Nė shkollėn e mesme, kur nuk
mė mungonte gjykimi (epo, nė kufijtė e moshės,se nuk isha gjeni), shikoja se
sa tė aftė ishin mėsuesit e mi. Me sa pėrkushtim punonin dhe, kur thuhet
sot, qė tė gjithė, nė unison: i thoshin tolerancės zero. Nuk bėnin lėshime
dhe, ndėrsa reflektonin modelin qė duhet tė ndiqnim, kurrė, tek asnjėri prej
tyre, nuk pashė fyesin e iks nxėnėsi: lėshimin apo dobėsinė qoftė dhe pėr
iks apo ypsilon. Mė kujtohet mirė, qė kur filluam vitin e parė, qemė 5
paralele dhe"bryma" e kėrkesave "vrau" dy prej tyre. Kjo "lloj bryme" qe
kosė e rėndė dhe nuk lejonte "firo mediokre". Ne pėrgatiteshim pėr mėsues
(ėshtė fjala pėr ish- Normalen e Elbasanit) dhe mund tė humbisje vitin qoftė
dhe nė ato lėndė qė quhen si tė djathta: nė vizatim, nė fizkulturė, nė
muzikė e tė tjera.
* * *
Kur mbarova tė mesmen, unė u emėrova mėsues nė 7-vjeēare. Kėtu,
sė pari, u mėsova me paaftėsinė. Drejtori qe me 7-vjeēare dhe vazhdonte, pa
shkėputje nga puna, tė mesmen. Por ishte komunist. Sidoqoftė, kur thonė:
kije inat, por jepi hakun: as qe i bezdisshėm dhe as kapėrdisej. Pėr tri
vjet punova me tė dhe,ndėrsa unė kisha filluar tė jepja provime me
korespodencė nė Universitet, drejtori u diplomua. Unė u transferova pas tri
vjetėsh dhe, kur kisha hyrė nė vitin e gjashtė tė punės, aty nga viti 1965,
befas takoi njė ish-bash-shok shkolle, nga ata qė, qysh nė vit tė parė, e
"vrau" ajo"bryma" qė nuk falte. Ky, "therori" qė "vrau bryma", mė kujtohet
qė mbeti nė gjashtė lėndė dhe e pėrjashtuan nga shkolla e konvikti. Kur e
pėrjashtuan, mendoja se do kishte pėrfunduar a bujk, a blegtor,se qe nga njė
fshat i largėt.
Sidoqoftė, ne kishim ngrėnė bukė njė vit bashkė dhe,sado qė e "vrau bryma",
ishte shok pėr tė cilin kisha mall.
E pashė dhe, tek po e pėrqafoja me mall, vura re
qė "lopėt e dhėntė" po i ruaja unė, se, kur thotė MIGJENI" ...ikarnacioni i
veshjes: shkarpa", po "shkarpat" i kisha veshur unė dhe jo ky: me kostum, me
kollare dhe me njė ēantė meshini nė duar.
-Ou, - bėra unė, po ku je? Ku bėhesh?
- Jam drejtor i shkollės...
-Drejtor shkolle, - pėrsėrita si mėdyshas, - po
ke ndonjė nga ata qė njoh unė? - pyeta.
-Kam, - mė tha, - kam Mithatin.
-Ou, -ngazėlleva unė. Po si ia ēon MITHATI?
-Aha, - tha. Nuk bėhet dot njeri Mithati, por
dhe mėsues ėshtė i dobėt!!!
-Ore, po ē'mė prashit kot. Mua mė flet pėr
MITHATIN! Po para MITHATIT zė skuqem unė (pa modesti tė rreme: kam qenė
nxėnės i mirė).
-Aha, - shpotiti ai, - ti i pretė drutė me
sėpatėn e VASIL KAMAMIT (DREJTORIT TONĖ TĖ MREKULLUESHĖM qė, jo vetėm nė
gjykimin tim, ishte NJERIU INSTITUCION), por nuk di njė gjė fare tė vogėl:
-Unė jam komunist! Sa mė tha kėshtu kafja m'u kthye nė farmak, jo se qe bėrė
komunist, se komunistė tė ndershėm ka patur plot, por ky qe "firo" dhe
kėshtu e sosi. Dhe ky, i paafti, jo vetėm bėri hop nė detyrė, aq sa, njė
ditė prej ditėsh, sosi mė lart, nė hierarkinė shtetėrore. Mua, pothuaj, nuk
m'u nda dhe,kur ai mbulonte nė linjė partie arsimin nė rreth, tha, pasi
dėgjoi njė "rebelimin tim" nė njė konferencė pėr arsimin: - Mos ia vini re
Papit (kėshtu mė thėrresin tė gjithė ata qė mė njohin), se PAPIT i ka mbetur
ora me"kohėn e VASIL KAMAMIT!!!". E keqja qe, se ky, "i paafti", i aftė, nuk
qe i vetėm. Inspektorja e kuadrit nė njė rreth nga mė tė mėdhenjtė e vendit,
siē ishte Fieri, kur po lexonte njė listė dekorimesh, tha:" Tė dekoruarit po
i lexoj sipas " a n a l f a b e t i t"!!! Por kjo ishte gruaja e shokut
IKS!!! Kjo qe aq e paaftė, sa, kur m'u desh njė vėrtetim, me dorėn e saj,
fjalėn "Fier" qė ka katėr gėrma, jo vetėm e nxori me pesė gėrma, por katėr
gėrma gabim: fjeRė!!! Fillonte me f tė vogėl, nė vend i, j, nė mes me R tė
madhe dhe njė ė, si njė vėrtetim autentik prej analfabeteje. Kur e shihje qė
pozonte nė "presidium" tė njė veprimtarie, ishe t'ia merrje me kuje. Mund tė
vazhdoja dhe me tė tjerė shembuj paaftėsie, por nuk dua qė tė bėhem i
mėrzitshėm.
Pse e kam titulluar tregimin tim "Ndjesė Vezirit!". Veziri ka
qenė njė ish- nxėnėsi im, mesviteve '70-tė. Qe djalė shumė i zgjuar dhe atė
vit, kur bėhet fjalė nė tregim, po mbaronte klasėn e tetė. Nga ky nxėnės qė
ishte aq i zgjuar dhe qė nuk e vinte fare ujėt nė zjarr pėr tė mėsuar, unė
mora njė "leksion pedagogjik" qė nuk e kam marrė nga asnjė prej pedagogėve
tė mi, nė shkollė tė mesme e tė lartė. Kam punuar me pėrkushtim dhe kam qenė
shumė kėrkues.
Sado qė nga tė gjithė ata qė e njohin punėn
time, mė vlerėsojnė si njė mėsues tė mirė, megjithatė nga pėrvoja kam
mėsuar: njeriu plaket duke nxėnė. Unė i kisha kaluar njėzet vjet nė punė,
kur kisha Vezirin nxėnės, por ky dhe vetėm ky, mė dha le "leksionin" mė tė
bukur. Kjo ndodhi saj zgjuarsisė, por dhe tė guximit tė tij. Pohoj duke u
skuqur se kam patur vesin e ndėshkimit fizik pėr nxėnėsit. Do qe e
pandershme nga ana ime, po ta fshihja kėtė ves. Por kėtė "ves" ma preu
Veziri. Dhe ja se si: E ngrita nė dėrrasė. Fol, o gur! Fol, o mur! Tap fare.
Sikur vinte nga pylli.
Dhe unė "fap", njė fllackė. Pėr herė tė parė, nė
aq e aq vjet punė, kurrė nuk mė ka ndodhur qė tė mė kthej fjalėn ndonjė
nxėnės. Po Veziri guxoi dhe mė tha:
-Pse mė qėllon?
-Se jotmotėr mbaroi me dhjeta dhe ti rrezikon tė
mbetesh nė klasė!
- Me dhjeta mbaroi dhe po punon nė blogun 10-tė,
- ma priti flakė pėr flakė.
Tani pėllėmba ime u kthye nė bumerang pėr mua
dhe, jo vetėm u kthjella, por u pendova thellė.
Veziri qe aq i zgjuar, sa ta merrte fjalėn nga
goja, po, kur pa qė e motra mbaroi me dhjeta dhe mbeti nė kazėm, i kish bėrė
mirė llogaritė. Familja e tyre qe me "hije" nė biografi: njė xhaxhai i tij
qe pushkatuar nga partia dhe kjo qe arsyeja qė ua kish varur mėsimeve. Sado
qė Vezirit atė ditė nuk i thashė dot: -Mė fal, nė thellėsi tė shpirtit u
ligėshtova.
Qė atė ditė, kurrė nuk ndėshkova njė nxėnės qė
nuk mėsonte.
"Vezirėt" e kėsaj kaste, qenė pjekur para kohe
dhe e dinin mirė:perspektivėn e tyre.
* * *
Por duke sjell kėtė tregim, unė shtroj pyetjen: - A kemi
shpėtuar nga tė paaftėt? Nė pėrgjigje tė kėsaj pyetjeje, ėshtė pėr tė ardhur
keq qė paaftėsia po bėn mu. Drejtues shkollash, militantė partish dhe ca mė
keq: mėsues e drejtues me diploma tė vjedhura. Ky skalion tė paaftėsh bėn
paradė mu para syve tanė dhe nuk ka se ku tė vejė mė keq. Mė kujtohet njė
nga PROFESORĖT E NDERUAR TĖ NORMALES qė thoshte: "Nė do qė t'i vėsh kazmėn
njė vendi, kualifiko njerėz tė paaftė!". Dhe unė pyes: -Vallė e dinė
qeveritarėt tanė, kėtė postulatė me vlerė? Sikur nuk ma ha buza atė lloj
kulaēi. Emėrime partiake e nepotike i bjerrin vlerat dhe riciklojnė
paaftėsinė, duke i bėrė njė dėm tė madh vendit. A nuk duhet shtruar para tė
gjithėve ajo pyetja tronditėse MIGJENIANE: "Deri kur kėshtu ma?!!!"
Tiranė, 5 mars 2019
|
