Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

ILIRIANA KOLEKA

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

ILIRIANA KOLEKA

              Hyrje

            U lind në Tiranë në 29 korrik 1959. Është me origjinë nga Vunoi, fshat i Himarës, Vlorë. Shkollimin fillor dhe të mesëm e kryen në Tiranë si nxënëse e arritjeve të larta dhe më pas vazhdon në Fakultetit të Shkencave të Natyrës, dega Fizikë (1977-1979).  Në 1979 qeveria shqiptare bëri hapjen e parë drejt perëndimit, duke dërguar një grup studentësh të shkëlqyer në universitet e Austrisë, Italisë e Francës. Iliriana bënte pjesë në nëngrupin e Francës. Atje studion gjuhën frënge për një vit në fakultetin e letërsisë Bordeaux III (1979-1980), pastaj tre vjet fizikë në Bordeaux dhe Pau. Kthehet në Shqipëri në vitin 1984 dhe diplomohet në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, në degën Fizikë e Specialitetit në 1985.

       Punon si fizikante pranë Institutit të kërkimeve Gjeologjike (1985-1992). Në vitin 1987 boton librin “Energjia e të nesërmes” Në 1993 mërgon në Itali me fëmijët, ku gjendet dhe sot. Në 2001 bëhet doktore në Fizikë pranë Universitetit të Camerinos (MC) dhe në, mbas fitimit të konkursit dhe mbarimit me sukses të shkollës së mësimdhënies SSIS (2003-2005) merr titullin e Profesoreshë e matematikës për shkollat e mesme klasa A047. Iliriana nis të ushtrojë profesionin e mësueses së Matematikë – Fizikës në arsimin e mesëm nga shtatori 2005 dhe në vazhdim, duke ndjekur kështu gjurmët e nënës së saj Lica Kolekës, mësueses dhe edukatores së shkëlqyer të shumë breza nxënësish. Interesi i saj për poezinë është i hershëm. Në familje, të dy prindërit i recitojnë pjesë si nga Naimi, Noli e Agolli, ashtu dhe nga Dante, Burns e Majakovski.

       Tradita familjare e ndihmon dhe në të mësuarit të ndërtimit të poezive me rimë ose bejteve, sipas traditës vlonjate e bregase në përgjithësi. Në familjen e saj gjenden dy bejtexhi të sprovuar babai të saj, Spiro Koleka dhe vëllai, Sokol Koleka, që në ditë të shënuara thurin bejte dhe i recitojnë para familjes. Dhe Iliriana i shtohet në mënyrë natyrale “skuadrës së bejtexhinjve” e fillon që 5 vjeç të recitojë në familje bejtet e saj, fillimisht tradicionale e duke nisur nga 1974 (Iliriana ishte 15 vjeç) me varg e lirë e strukturë ndërtimi të kohës.

       Ilirianës i pëlqen vizatimi dhe i bie pianos, siç i ka rënë babai, e motra e të vëllezërit instrumenteve të ndryshme si violinë, piano, fizarmonikë e kitarë. Gjatë gjimnazit e deri në 1990, ndjek të gjitha koncertet me muzikë klasike që zhvillohen në Teatrin Operës e Baletit dhe Institutin e Lartë të Arteve së bashku me mësuesen e saj të pianos, Elsa Veizin. Veprimtaria e saj letrare e artistike ndërpritet për shumë vjet nga kurbeti dhe rifillon po ne mërgim me 2001 me pikturën. Bën një ekspozitë personale të pikturës në Ascoli Piceno (Itali) në 2004. Iliriana thur poezi e tregime të shkurta në italisht, por i mungon të shprehurit në gjuhën amtare e mundon malli për vendlindjen. Libri i saj i parë letrar në gjuhën shqipe quhet “Qiell i prenotuar” botim i shtepisë botuese “Albtipografia”, 2014. Iliriana jeton e lumtur me fëmijët e saj Erdet-i, Kreshnik-u dhe Ana në Milano të Italisë

       Ja si shprehet nder te tjera poeti dhe redaktori i Liberit “Qielli i Prenotuar”

       Qiell i prenotuar Të shkruash nuk është aq e thjeshtë sa mendohet. Aq e thjeshtë sa mendojnë sot, kur faqet e botës elektronike janë mbushur me poetë dhe shkrimtarë, tëcilët në më të shumtën e rasteve, nuk kanë as arsim dhe as kulturë. Kjo është një modë e keqe e të kopjuarit, asgjë më shumë. Të jesh POET është nder, është një “titull” elitë, që fitohet me punë, me shumë punë dhe djersë. Djersitje mendjeje që kthehet në vargje.

       Të shkruash poezi do një kulturë shumë dimensionale që jo të gjithë e kanë. Iliriana është një grua me shumë kulturë, kjo dhe trashëgimia e pasur familjare e origjinës e ka ndihmuar të jetë që në librin e saj të parë, një poete e re. “Ajo,-nëse do të mbështetesha tek Nietzsche,-është në rrugëtim drejt reve, aty ku jetojnë poetët, mes qiellit dhe tokës.”

Ardi Omeri

FLAMUJT LËSHOJNË FILIZA
(kushtuar dëshmorit, prof. Xhemajli Berishës)

Në tetëdhjetë e njëshin, kur flamurin ngula në shtizë
S’besonte kush në Kosovë, që ai nxirrte filiz 
Një beze kuq e zi dhe një dru i tharë si shkop 
Ç’mund te bënin këta të dy, veç të griseshin copë copë

Po ja që u gabuan, flamuri u përtëri
Lëshoi kudo filiza, cuca e djem të rinj
Studentët e mi të dashur, këta atdhetarë fatlum 
Shkaut i ranë pa frikë, me bomba e me plumb

Unë jetën në burg e dhashë dhe Kosova u çlirua 
Flamuri nxjerr prapë filiza, se lufta s’ka mbaruar.

PISHTARË TË TJERË DO BËJNË DRITË
(Për dëshmorin e kombit, yllin e pashuar, prof. XHEMAJLI BERISHËN, 1958-1989, me rastin e 26 vjetorit të rrënjës për liri)

I lidhur nga terri me zinxhir pushtimi
I robëruar tradhtisht në palëvizshmëri
Me korba shkau rreth vetes time
Cigare, që shuhen në trupin tim

Ata u tallën me shqipen e flamurit
Pështynë mbi yllin, që të prisnin shpresën
Britën të çjerrë, në përplasje muri
“Trego shokët, shqiptar, moho besën!” 

Me gjilpëra të holla shpuan trupin tim
Korrent të lartë, që të më fusin tmerrin
Më shanë racën, kriminelët ustabashë 
Mercenarë të Hitlerit, Milloshit dhe ferrit

Me patriotizmin tim, do ju vë flakën 
Ju xhelatë të pafytyrë, të padronëve të rinj
Për mua do thurin këngë e do i këndojnë festave
Për ju mbetet urrejtja dhe i përjetshmi përçmim

Kur flaka do ju përpijë, do ju shitojnë zanat
Kreshnikët, zjarrin do ta përhapin më keq
Pishtarë të tjerë do më ndjekin mbrapa
Kosova republikë do të shpallet shumë shpejt.

MENDIME NË RRETHIM
(Kushtuar dëshmorit hero ADEM JASHARI)

S’dimë sa çaste të tjera do i shkulim fatit
E sa do të na marrë armiku i pabesë
Luftojmë, që nesër shqip të flasim
Që liri e mëvetësi shqiptari të ketë

Familjen do ma qëllojnë, pesëdhjetedy vetë
Por jehona e shqipes do të na shoqërojë
Me të, do fluturojmë të gjithë krahëlehtë 
Të sigurt, sypetrita të tjerë do pasojnë

Mbase forcat do na lënë, sepse do na vrasin 
Municioni në rrethim, është duke mbaruar
Sytë do zvenitet, se shënjestër s’do marrin
Po rrugën do gjejmë, si bletët në zgjua

Zgjoi ynë është Drenica në Kosovën e lirë
Në Shqipërinë Etnike, një komb i bashkuar
Mëmëdheu i dashur është diell e shkëlqim
Pavdekësi, për ne, që për të, kemi luftuar.

LE TË BIEN DAULLET !
(kushtuar dëshmorit SEJDI KRELANI)

Në Bar të madh po i lutem fushës e malit, t'më dëgjojnë
T’i ndalojnë snajperët serb, të na vrasin Krelanët 
Se boll gjak shqiptari është derdhur për këtë tokë
Gjak i bekuar patriotësh, bij të dhembshur të nënës

Le të bien daullet në Dobroshec, mos ndalen kurrë
Që t’kumbojë Guri i Plakës e të tërbohet murrlani
Sot në qiell doli Sejda i veshur me flamur 
Simbol fitoresh e gjaku falur bujarisht vatanit

Sejda me gjashtë plagë serbit i ka ra 
Me guxim prej heroi, me pushkë e luftoi
Sejdës për hakmarrje i’a vranë dhe vëllain
Dy vëllezërit flamur populli peshë i çoi

Le të bien daullet dhe lodrat e fitimtarëve
Kjo është liria, që populli e kërkoi dhe e gjet
Falë Sejdës me shokë e ushtrisë çlirimtare
Shqipëria Natyrale, siç e ka bë zoti, do t’jetë!

HERONJTË E MI

(kushtuar dëshmorëve shqiptarë ANTIGONA FAZLIU dhe ILAZ KODRA)

Heronjtë mbi legjendë Antigona e Ilaz
Tokat e Drenicës me ortiqe gjaku i keni la
E në gjak mbollët lirinë për atdheun e lashtë
Që shqiponjat e Kosovës të kenë sot krahë

Krahë për të jetuar në paqe e begati
Krahë për të hyrë në këngë trimërie 
Krahë për të çelur një gjëmim të ri
Krahë që japin veç trimat me gjakun e tyre

Rrënjët mbirë në Prekaz, anë e mbanë morën hov
Rrahën flatrat e shqipes në atdheun kuq e zi
Bënë zë bregoret, zë që mal më mal jehon
Në gjuhën e nënës "Kosova është Shqipëri"!

RRUFE NGA KRUSHA

Ti mjegull gishtarrjedhëse, e paprekshme
Ti tym i bardhë, që kazani i lumenjve të polli
Fshihi gjëmat e burrave, të rinjve e pleqve 
Që Krusha e Kosovës si nënë në zëmër mbolli

Mos i lë të duken lotët e nënëzezave
motrave e bijave, që s’deshën më jetë pa ta
Se qielli u ra mbi kokë, se yjet u plagosën
Gjethet u bënë pluhur, lisave rrufe u ra

Shkau i mallkuar me zjarr i’au treti kockat 
Burrave nga dymbëdhjetë në shtatëdhjetë e ca vjeç 
Rrufetë e qëlluan për urrejtjen që solli 
Dhe përrenjtë s’ia lanë gjakun dot ndonjë herë

Kjo natë e varrosjes pas tërë këtyre vjetëve 
Të arkivoleve kuq e zi, në Krushën e skuqur flakë
Na bën t’i kujtojmë në lëndina me diell
Kur ata ishin të lumtur mes dheut mëmë e atë

Kur topat do të gjëmojnë në shenjë pikëllimi
Vetëtimat do të shkëlqejnë për burrat që ranë
Kujtimet do zbërthehen si qëndisma nusesh
Në gjakun e lirisë, që i sollën Atdheut në pajë.