Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

FADIL CURRI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

FADIL CURRI

            Hyrje

          Fadil Curri u lind në fshatin Dërmjak të Hanit të Elezit (Kosovë) më 25 shtator 1959. Pas disa muajsh nga kjo datë familja e tij u shpërngul në Shkup, ku kreu shkollimin fillor, të mesëm dhe Fakultetin Filologjik – dega Gjuhë Shqipe e Letërsi. Qysh nga fëmijëria e tij shkruante poezi dhe i botonte në gazetat e shkollës dhe revistat e njohura letrare “Gëzimi” e “Fatosi” në Shkup.

            Pati një jetë të bujshme. Si student ra në sy të organeve të ndjekjes në Shkup dhe familja e tij u bë objekt i bastisjeve të shumta policore, kurse vet shpesh thirrej në bisedë informative të policisë. Edhe gjatë shërbimit ushtarak jugosllav në Lubjanë pati krajata të pakëndshme, sa edhe e paraburgosën në kazermën e këtij qyteti për shkak të “tubimit të shqiptarëve”. Në vitin 1998 policia maqedonase e ndaloi në pikën kufitare në Bllacë dhe pas 32 orësh izolim, e deportoi në Kosovë, duke e shpallur “person non gratta” për Maqedoninë dhe që 6 vjet e gjysmë nuk ia lejoi hyrjen në Maqedoni te shtëpia e familja e tij që i ka atje.

            Fadil Curri pas diplomimit punoi kryeredaktor i gazetës “Sharri” në Han të Elezit, drejtor për kulturë në Kaçanik, kurse vitet e fundit është mësimdhënës i gjuhës shqipe e letërsisë.  Si gazetar i furnizonte faqet e letrare e informative të “Shkëndijës”,  “Rilindjes” e “Flakës” së Prishtinës e Shkupit. Në kohën e komunizmit ballanik, agjencia shqiptare ATSH ia ripublikonte tekstet në gazetat, revistat e RTV e saja edhe në gjuhët e huaja, ku bënin fjalë për shtypjen e shqiptarëve në Jugosllavi. Me pikëpamjet e veta publicistike në opinion njihet si demaskues i padrejtësive ndaj shqiptareve, sidomos në Maqedoni, qoftë përmes shkrimeve në gazeta e libra, qoftë përmes intervistave e komenteve të shumta nëpër gazeta, radio e televizion, kohët e fundit edhe në faqet sociale të internetit. Për këto qëndrime njihet që mbi gjysmë shekulli jeton në Shkup e që nuk i lejohet shtetësia e Maqedonisë. Bile, vitet e fundit policia maqedonase me vendim zyrtar ia refuzoi dhënien e shtetësisë, duke u arsyetuar profetikisht se “ Fadil Curri do ta rrezikojë Maqedoninë”, madje edhe duke ndërmarrë dis padi gjyqësore ndaj tij.

            Në fushën letrare, Fadil Curri është autor i dhjetë librave të botuar, redaktor, recensent e lektor i dhjetëra librave letrarë e shkencorë. Deri sot ka këtë opus të publikuar libror:

            A(H) FATI(H) ËNË NË PESHOJË” (Përmbledhje tekstesh udhëtimi nga Belgjika e Gjermania, biseda e shënime me të burgosur e të padrejtësuar dhe krimin në Bllacë të Shkupit nga çetnikët e komunistët), “KOHË QORRE – A BLIND TIME” (tufë poezish në shqip e anglisht), “KRONIKË PËR NJË DASHURI” (roman me dy botime), “MUZAT E HANPENCIT” (panoramë letrare shkollore e Hanit të Elezit), “TREGIME PËR FËMIJË” (përmbledhje tregimesh për fëmijë), “RINJOJA PAS VDEKJES NË…  KOSOVË”  (roman, vazhdim tematik i “Kronikë për një dashuri”), “KËSHTU MENDONTE, FLISTE E SHKRUANTE ADEM KASTRATI” (autobiografi dhe shkrime të tjera), “ATY KU U KALITËN KAMPIONËT” (monografi e historisë së mundjes në Han të Elezit), “ARKA E THESAREVE” (dramë e inskenuar dhe e shpërblyen në Festivalin dramatik të shkollave të Kosovës në Skenderaj, pastaj e botuar si libër), “HANI I ELEZIT LEKSIKOR ME FRAZEOLOGJI” (fjalë të shënuara nga kjo anë). "PALLË KRITIKE MBI QEPALLËN AGONIKE", SHB "Shkupi", Shkup 2015.

            Fadil Curri ka marrë pjesë në shumë organizime letrare anekënd Shqiptarisë, ka marrë pjesë në disa takime e karvane shkrimtarësh në Kosovë e Maqedoni, debate shkencore, ka qenë pjesëmarrës në shumë konkurse letrare, nga juritë e të cilëve edhe është shpërblyer disa herë. Ishte edhe botues i revistës “E vërteta” në Shkup e Tetovë, Kaçanik e Han të Elezit. Në dorëshkrim i ka edhe disa libra, të cilat shpreson se do të shohin dritë.

 KUR S' TË JAM, TË KAM

Kur jam në mesin tuaj,

nuk jam fare i juaj

jam i huaj

Kur nuk jam në mesin tuaj

jam në shpirti-mendje lidhur duaj

jam ditë-shpresë e bërë në muaj.

Kur nuk të jam

as nuk të kam

s' më je, të kam 

Kur nuk më sheh

thua se më njeh

për dreq, ende më pandeh

Më je varg ku shprehem

pasqyrë ku vërehem

dëshirë ku prehem

Në njerëzimin pa botë 

je bërë mbretëreshë pa eskortë

kufi i ajërvetes me pasaportë. 

LETËR DËSHMORËVE

Më falni, dëshmorë të dashur!

Kam mbetur vetëm me veten këtu

Si një lis në arë që me hijen time

Po ua shkretoj të lashtave hibride bukën

Shumë pipthave të pjekur para kohe

Po ua zë dritën dhe po ua errësoj ditën

Fëshfërima e erës në mua

Po ua hesht klithmat demagogjike

Çakejve të veshur me lëkurë qengji

Pallat i kanë vënë mbi qepallat e mia të pagjumë

Edhe shikimin e syve nga ju duan të ma presin

Edhe gjuhën të ma shkurtojnë kur ju kushtoj

Edhe mendjen të ma stepin kur ju kujtoj

Edhe zhgjëndrrën ma bekojnë me anatemë

Më falni, dëshmorë të dashur!

Më duket vetja tradhtar që jam ende gjallë

Në këtë botë jam pa komb, jam zomb

Sikur edhe juve ju blenë ata që ju vranë

Ata që u ndërtonin ura e rrugë armiqve të vinin sa më shpejt

Të na vrisnin, kur luftonim për jetën e të tjerëve,

Tregtarët e flamujve sot më rrëfejnë për ju

Që me mua ishit tërë jetën, jo vetëm një muaj si këta

Ata më lëvdohen me dekorata që i marrin në emrin tuaj

Ata mua nuk më japin, pse ju desha kur ata ju urrenin

Ata deri dje kishin yllin e kuq në ballë, sot mbajnë emblemën tuaj

Ata më detyrojnë t’i përulem edhe një flamuri të tyre,

Duan të më bëjnë të marrë disa vëllezër e miq tuaj me ta

Që as edhe një tregtar flamurësh nuk e japin për të gjithë juve,

Sepse me ta i mbledhin kokrrat e fushatës së bereqetit

Ua mbajnë sapunin e trashëguar për pastrimin e njollave të jetës

Më falni, dëshmorë të dashur!

Mos pandehni që ju kam harruar pse nuk ju shkruaj shpesh

Nuk kam kohë, sepse ende jam në luftë me farën e keqe që na e lanë barbarët

E mbaj pushkën e penës deri sa të vij te ju me sihariqin

se nuk i lashë të ngrenë bordele e hane skaj rrugës sime

se themelet e shtëpive në oborrin tim ua rrënova përfundimisht

se nuk lejova këngën time të ecë me këmbët e tyre

Mos ejani ju te unë, se do të zhgënjeheni nga liria e robëruar

E kanë liruar tokën e popullin me çmimin e faljes së krimit të tyre

Mund të ju detyrojnë ta mbani flamurin e lirimit me pjalmin e Çlirimit

Rrini, atje ku jeni, me engjëjt

që sigurojnë Kullën e Lirisë së Përjetshme,

dëshmorët e mi të dashur!

KOHË E VRARË JONA

Sa kohë e keqe ka ardhur

Urtakët ikin me turp nga pahiri

Çmendurakët ia behin me trofe lufte

Ua zënë vendin te balli i oxhakut

Shpikësit ua japin busullat e prishura

Nuk e mashtruan dot Lekën e Madh, t' zotin e tokës

që pasi e gjeti nënën e vet,

e nderoi dhe e fali nënën e armikut të vet

pastaj ia mësyu njohjes së botës me dy brirët e tij

Të humburve që kërkojnë nënën biologjike si ai

Bekimin e përqafimit me të e uratuan engjëjt

Dhe e anatemuan demonët jetikë hibridë

Me ninullën e pëlhurës së mëndafshtë të trilluar

Piktori i përkund në një djep sarkofagu

Perëndinë e mjeruar me hajnin e hyjnuar

Regjisori obskur i nxjerr nga korniza vetëtimthi

Në skenë ua ndërron rolet me brekët e lavires

Të parit ia kumton monologun e agonisë

Të dytit ia beson ringjalljen e Orëkeqes.

Pastaj merr Çmimin e jurisë tregtare të Festivalit

Vallë, edhe publiku i duartroket tragjedisë »Kohë e vrarë«?!

Ka ardhur kohë e keqe, o pinjoll i ëndrrës

Mbetëm të vetmuar drejt shtegtimit të pabërë

Mollët e Kuqe të kalbura po na e zënë frymën

Vajet e ndjera të Mitoplicës vetëm ne dy po i ndjejmë

Oh, ç' aromë me dihamë të keqe po na pehat

Prehjen duke na e zotuar në shtratin e ujkut

Kumbarët plangprishës të lirisë së përdhosur

Vetëm acari i këmbës e kokës mund të na përmend

Që shtatin ta bëjmë fis si lis para ledhës sonë

ELEGJI IKJES

Unë po ik nga uni e uni po ik nga unë

Nëpër kalendar ti po ik nga unë unë po ik nga ti

Ai po ik nga ajo para dasmës, nga unë e nga ti si krushq

Unë e ti po ikim nga ai e ajo si nga vetja që ka frikë

Të gjithë po ikim nga vetja e nga tjetri si delja nga ujku

Ikëm dje e po ikim sot e nesër nuk do të ikim

Dashuritë po ia lëmë urrejtjes për veten kur nuk do të jemi

Me vete kemi çiftelinë e varur në rrugë të elegjisë

Këndojmë kur duam ta bëjmë ritin e sharjes me lëvdatë

Varreve do t’u këndojmë mbi tokën e tretur të të ndjerëve

Kur nuk do të kemi kë ta mashtrojmë me këngë, as vajtojcat

Djallit i shpallëm luftë me betimin e tradhtisë së gjakut

Edhe refrenet për liri po ikin me busull të prishur drejt paanës së huaj

Kur dashuritë e vatrës po i shporrim me mijëra milje larg

I shtojmë kënaqësitë e popujve tjerë me farën e suicidit tonë

Ikim me dua ikjesh dhe shkulim rrënjët tona me agzi

Ikim pastaj me herezi të mbjellim “tokën e bekuar”!

Ikim nga gjuha zot-eme jonë drejt argove të tjerave

Ikim nga të zgjedhurit e bajraqeve në Kuvendin flijimtar

Ikim, se na mikpresin çdo kremte me rrenat artistike

Edhe sytë nën qepalla po na shteren nga lotët, ikin, or mik

Edhe unë, edhe ti ik, edhe në shumësin e ai dhe ajo po ik

Edhe nga vetja po ikim me litar në fyt, or i fundit mik!

POLEMIKË ME DYFYTYRËSINË

Shpesh më ndodh të prehem mbi bukurinë e fjalës

Më gjatë se mbi kënaqësinë e trupit të femrës.

kur flet g(j)oja me gjuhën e dashurisë,

e vazhdimisht po i ik si nga djalli pranisë sonë

Metaforat i varr në tehun e shpatës para pajtimit

e çdo zgjim i vringëllin për prerjen e engjëjve

kur më uron me lirinë e çmimit të zbritur ditën

kurse natën me vrasjet dorëfshehura më qeras

Zotin e pandeh si domate të mykur

e çdo çast pendohesh në të sepse

Sytë të janë verbuar nga parajsa e vetëtepruar

Dhe nuk e sheh që atdheu është bërë dhiar buzëgremine

Ende kënaqesh nga meritat e kohëve të të tjerëve

E mban frymën me lavdin e bacalokut hero-urtak

Që të mësonte të mos shkosh në dasmë me atin e huaj

kur as gomarit nuk ke ditur t’i hipësh jashtë gardhit

Mik-o, shihe veten në pasqyrë dhe mos i beso

në të nëse ta kanë grithur krimbat nga brenda

nuk të kanë faj sytë që ligjërojnë të vërtetën

ata janë skllevër besnikë të kokës tënde

KËSHILLAT E BABAIT PËR DURIMIN

Biro, durimi është çelësi i trashëguar i qëllimeve.

Kur të duket buzë dëshirës qorre, të mëson se je larg;

Kur të duket se je larg qëllimit, me durim e bën afër.

Prore të jesh syhapur me durim, edhe kur fle ag e pa ag.

Po të shau dikush, mos ia kthe edhe ti atij njësoj, ngase

Askush nuk ka mbetur me barrë nga sharja e të ligut.

Buzëqeshi dhe lëre të mendojë për “peshqeshin” e falur.

Nëse pastaj përmendet, pranoje pendimin, është i mikut.

Biro, në jetë bëj durim ndaj djersës, përpjekjes e dijes.

Vërtet të mundojnë ato, por prore të japin shpëtim

Me një sëpatë s’ prehet rrapi, me një not s’kalohet deti,

Vetëm me dije e djersë do të ngresh kullë në amshim.

Mos lakmo në atë që e fiton shpejt, e jo drejt.

Pasuria që vjen vrik, është vjedhje, ikën si rrufe,

Ta lë turpin te dera dhe misterin e kobshëm pas. Sepse

E ëmbla e djeshme e huaj do të bëhet helm brezash tutje.

Biro, jetën kuptoje si pronë e atij që ta ka falur,

Kuptoje si tokë buke që ta dha i Lumi ta punosh.

Jeta jote nuk matet me vite e lavde sa ke vetëm ti sot,

Por me durim tokën në jetë si ke mundur ta trashëgosh.

ATDHEU VETËM NË POEZI TREGTARE

(Skicë poeme)

Nuk mund të të ftoj eja në shtëpinë-kullë,

mik sepse oborrin ma kanë marrë të tjerët 

me harbim e rrudhën dhe e dogjën, e bënë shkrumb e hi

Aty më nuk mund të jem as vet ilir i lirë

as të bëj dashuri me të premtuarën e Perëndisë

as të trashëgoj gjenin e farës time unike, se

pse në të ngrenë dolli turistët jetëmirë,

ma lanë çiftelinë vetëm himn t’i këndoj vdekjes

Në oborrin tim kanë bërë plazhe për qejfet e të huajve;

ata u ngjanin minjve që kishin brerë trarët

me lejen e pronarëve të dhunshëm me tapi djalli,

të cilët ma ndaluan hyrjen në shtëpi nga oborri,

kur as Bindin e Vranin nuk e pashë aty nuk

i hasa çamët në Sul e Filat të pleqëronin te varret çamërisht

as poezinë tregtare nuk e dëgjova në Prokuple, Tivar e Janinë

nga predhat poetike për çlirim të tyre në Kumanovë, Gjilan e Prishtinë

Me shpatën e penës e preva idilën time ëndërr,

të mos shortohet me zhgënjimin e Ndërkohës

kur shihja buzëqeshjen tek këndohej balada

për diellin e djeshëm elegjiak që perëndonte në vegim

Nuk mund të shpresoja në frymëmarrjen e nesërme

kur matrapazët ajrit të biografisë krenare ia vrisnin

shekujt e emrit sipas lakmisë egoiste

e sot e tregtojnë vetëm për ajrin e dhomës së tyre

vetëm për frymëmarrjen e sall vetes së tyre

me orën e agonisë së atdheut gjoja me bekim të Hyjit

Klitha kundër mikut të dollisë së helmuar

kundër sqimës së makinës së tij se do të më çojë përpara

Por ajo vetëm mbrapa shkonte ose në vend rrinte

Kur më shpuri te kulla ime e vjetër pa oborr

aty pashë gërmadhat e hirta, por veten jo,

nuk më ngjatjetuan fërkemat me buzëqeshje,

me eshtrat e mi kishin bërë kufi zotërinjtë e rinj hipokritët

që më sollën këtu me babëzi

E pështyva grahësin rrogëtar që më ktheu pas

ku atdheun e kisha vetëm në poezi tregtare

e vet me hijen e Zotit trupova rrugës hyjnore

ta arrij veten në shtëpinë e oborrin e patundur

bashkë me dishepujt që presin kumtin e bashkimit