Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Robert d’ANGELY

Përmblodhi e përktheu: Xhevat LLOSHI

ENIGMA

nga pellazgët te shqiptarët

Librin e autorit Robert d'Angely  “Enigma” mund ta shkarkoni falas në sektorin:

„Literaturë“

dhe në

http://gazetakritika.net

ENIGMA...

e prejardhjes së racës dhe të gjuhës së

Pellazgëve,

Ariasve,

Hititëve,

Helenëve,

Etruskëve,

Grekëve ose

Shqiptarëve etj.

... është zgjidhur

PELLAZGËT

DY FJALË LEXUESIT

            Ky libër është shkruar me qëllimin, që t’i shërbejë si hyrje historike një gramatike etimologjike të krahasuar dhe një fjalori etimologjik të krahasuar të gjuhës shqipe. Kërkimet dhe studimet janë bërë për këtë qëllim. Në këtë vepër ne paraqesim një pamje të përgjithshme të së kaluarës së madhe që ka pasur populli i vogël shqiptar i sotëm, të cilin me të drejtë ne e konsiderojmë si popullin më tipik arian dhe si popullin më të lashtë të Europës që nga emri i vet etimologjikisht. Me gjithë këtë lashtësi të madhe, kjo e kaluar e shqiptarëve është pothuaj e panjohur si në Francë, ashtu edhe në botën tjetër, dhe nuk del as në historitë tona të përgjithshme ose universale, as në broshurat e veçanta.

            E megjithatë kjo është një histori e gjatë dhe e rëndësishme e këtij populli, të ngulur në rrugën e tij që prej origjinave më të lashta të njeriut, dhe me gjithë pushtimet e me goditjet nga jashtë, që kanë bërë të rrudhen dhe të zhduken pak nga pak kufijtë e shtrirjes së gjerë, që ai zinte rreth gjithë pellgut të Mesdheut, ai prapë ka mundur të shtrihet dhe të mbahet në strehën e vet të vogël e të fundit, që ndodhet në caqet e trevës që zë ende sot, me mundime të mëdha, larg kryqëzimeve të mëdha të përleshjeve të mirëfillta kontinentale. Ai ka mundur të ruajë në këtë strehë, nën mbrojtjen pikërisht të përndjekësit të tij të fundit e më të egër – turkut – dhe në epokën tonë na ofron një shfaqje pothuaj unikale të një zgjimi pothuaj të mrekullishëm dhe një zhvillim origjinal të jashtëzakonshëm.

            Ndonëse ai ndahet, - gjë që është provuar se është vetëm në dukje, - në dy degë kryesore: toskët dhe gegët, të cilët i kujtojnë se janë në armiqësi, dhe ndonëse është i ndarë në katër fe të ndryshme: myslimanë sunitë, myslimanë bektashinj, të krishterë ortodoksë dhe të krishterë katolikë, që është provuar se nuk ka ndonjë ndikim për shkak të tolerancës reciproke të besimtarëve të feve përkatëse, ky popull, të cilin e konsiderojnë të ndryshëm brenda gjirit të vet, na jep një shembull të përsosur të unitetit kombëtar! Kjo është njëkohësisht historia e një populli të pasur me mësime të ndryshme të vlefshme: për politikanin lidhur me përbërjen, organizimin dhe administrimin normal e pa përplasje me gjithë pengesat që përmendëm lidhur me përbërjen e tij fetare; për juristin lidhur me zbatimin e ligjeve të përshtatshme të sotme dhe me studimin e ligjeve tradicionale ose të pashkruara të kanunit të LEK DUKA GJINIT; për sociologun lidhur me mënyrën e të qenit e të jetuarit dhe me ruajtjen pothuaj të paprekur të dokeve e zakoneve mijëvjeçare të stërgjyshërve; për historianin lidhur me origjinën e tij, zhvillimin e tij, bëmat e tij luftarake dhe mbrojtjen ose ruajtjen e individualitetit të tij në gjirin e kombeve armiqësore, të gatshme për ta gëlltitur dhe për ta zhdukur; për gjuhëtarin më në fund, lidhur me shembullin e gjuhës së tij të mrekullueshme dhe kaq të rregullt në format e saj, sa për ne është e pamundur për të mos i njohur një frymë krejt të veçantë, që ka ndikuar mbi të gjitha gjuhët e tjera si ariane, edhe jo ariane, dhe që e kapërcen shumë atë të greqishtes ose të latinishtes, të cilave u ka shërbyer si model. Më së fundi, kjo është historia e pandashme prej popujve të tjerë, si europianë dhe aziatikë, ndërmjet të cilëve me valë të ndryshme zgjerimi i tij, që nga ekspedita e Pellazgëve ose e Ariasve drejt Indisë në lashtësinë më të madhe, që nga ekspedita e Aleksandrit të Madh, që ishte një përsëritje ose një kopje e së parës, që nga pushtimet e Romës ose të Bizantit, dhe së fundi, që nga njëzet e katër vjetët e luftave të vazhdueshme të heroit legjendar e të famshëm “Ushtar të Krishtit”, Gjergj Kastriotit të mbiquajturit Skënderbe kundër turqve dhe sulltanëve të tyre Murati II dhe Mehmeti II, shtrirja e tij ka lënë gjurmë aq të thella dhe hulli të dallueshme në trajtën e rrënojave dhe të dëshmive ende të lexueshme ndërmjet emrave të personave, në doket e zakonet, në gjuhë e gjithashtu në besimet e fshehta. Europa mesjetare nëpërmjet Perandorisë Bizantine, trashëgimtare të fuqive dhe të qytetërimeve romak e grek, është ajo që realizon, konkretizon dhe na provon në mënyrë të padiskutueshme ekzistencën materiale të elementit shqiptar dhe epërsinë e gjuhës e të frymës shqiptare, që sundonte nga Konstantinopoli në Kerson, nga Athina në Brigjet e Francës, nga Shqipëria në Egjipt, nga Danubi në Romë dhe deri në Sicili, e nga kolonat e Herkulit deri në Kaukaz. Të gjitha këto përbëjnë një të kaluar të madhe; një sfond i vogëlsisë dhe thjeshtësisë së sotme, që kërkon dhe tërheq vëmendjen e botës së sotme të qytetërua.

            Na duket një detyrë tepër e vështirë të paraqesim një histori, - qoftë dhe një përshkrim dhe në një vëllim të kapshëm, - për lexuesit përgjithësisht pak të informuar, aq më tepër që nuk kanë asnjë dijeni për shqiptarët dhe çështjet shqiptare. Kuptohet me lehtësi se kjo vështirësi vjen nga fakti, që mungojnë libra të mëparshëm, që do ta kishin trajtuar çështjen shqiptare së pari nga pikëpamja e përgjithshme, dhe pastaj në përputhje me pikëpamjen tonë të veçantë. Na është dashur prandaj ta bëjmë gjithçka nga e para ose të ecim për analogji; dhe fakti që e zotërojmë me themel subjektin tonë na ka lejuar të lehtësohet mjaft detyra jonë. Gjatë gjithë punës nuk kemi bërë gjë tjetër veçse kemi hedhur poshtë e rrëzuar, dhe kemi arritur vetëm të hedhim themelet, të bëjmë pjesët kryesore dhe ndarjet më të mëdha, duke u kurorëzuar me çatinë e domosdoshme të kësaj ndërtese, duke e lënë për më vonë që të kryejmë rifiniturat e nevojshme, meqë mund të shpresojmë për ndihmën dhe përkrahjen, që do të na japin të tjerët po aq kompetentë ose të interesuar për sipërmarrjen tonë, si dijetarët për deshifrimin e mbishkrimeve pellazgjike, etruskologët, albanologët, helenistët e shquar etj….

            Me gjithë këtë ndërlikim të detyrës sonë, si një detyrë primitive, origjinale ose të dorës së parë, mund të vërehet gjerësia e informacionit që përfshin dhe përmbledh vepra jonë. Në sajë të përfundimeve ose deduksioneve që kemi mundur të nxjerrim nga ky informacion i gjerë, në sajë të njohjes së thelluar të gjuhëve të nevojshme e të dobishme për ta redaktuar tekstin, dhe në sajë të praktikës së fituar në kërkim dhe në këshillimin me arkivat, që përbëjnë burimet kryesore për ta nxjerrë këtë informacion, kemi pasur mundësinë të arrijmë në rezultatet e shpresuara, që përbëjnë objektin e shumë hipotezave dhe të sintezave të këtij libri.

            Si rrjedhim, ky libër pasqyron gjithçka një njeri i informuar ose kompetent mund të nxjerrë nga veprat serioze, ku flitet pak a shumë gjatë për Pellazgët ose Lelegët dhe për pasardhësit e tyre të drejtpërdrejtë. Ai është detyrimisht përgjithësues dhe nga vetë përcaktimi i kufizuar në shtjellim. Siç thamë, nuk ka asnjë synim tjetër, përveç se të paraqesë me radhë një varg piketash, pamjesh të përgjithshme, një hyrje fillestare për zgjidhjen e problemit ose të enigmës, që është shtruar në krye të kësaj vepre; është një përmbledhje por jo e thatë, që sugjeron kureshti të reja, është një histori e vogël dhe mësimdhënëse e popullit më të vogël europian të sotëm, por që në kohën e vet ka qenë më i madhi i Europës dhe burim i pothuaj gjithë popujve të kontinentit tonë. Deri më sot, për fat të keq, ai i ka munguar nxënësit, studentit, historianëve, letrarëve dhe gjithë publikut të ngritur të gjuhës frënge.

            Pjesë nga libri "Enigma"