|
Kėtė tregim qė sjell pėr lexuesin, ma ka treguar
gjyshja ime nga babai dhe, tek e dėgjoja sė pari nga ajo, as e mendoja se
kishim tė bėnim me njė pėrrallė. Zakonisht, pėrrallat janė veē trillime
gjithfarėsh qė, nė fund tė fundit, kanė edhe moralin, por edhe mesazhin e
tyre, por, kur gjyshja ime e mirė e mbaroi rrėfimin e saj, unė
ballafaqohesha me njė realitet qė bėnte mu! Faktet ishin aq tė vėrteta sa
unė si fėmijė as qė e vija nė dyshim rrėfimin e saj. Mandej, si njė thelė
mbi bisht, tė njėjtin rrėfim mė bėri dhe dajua i babait tim, i urti, Ismet
Korita (ky qe kushėriri i parė i gjyshes sime) dhe mua mė gjeti si nė atė
kėngėn e vjetėr humoristike qė thotė: "... po ia themi njė, le t'na bėhen
dy?!!!". Kėshtu u binda me tė vėrtetė qė atė qė mė rrėfeu gjyshja dhe,
mandej, edhe dajua i babait, nuk ishte fare pėrrallė. Dhe ja pėrse:
* * *
Dėgjo,
- mė tha gjyshja,
- dėgjoje nėnėn tėnde dhe
kurrė mos ia bėj fjalėn dy. Se vjen njė ditė qė ia shpie inatin nė majė tė
hundės dhe, sado qė nuk ka si dashuria e nėnės, ndodh qė edhe tė mallkon.
Nėse tė mallkon nėna, (dėgjon Perėndia qė, sado qė ėshtė lart, po poshtė
shikon) kėtė mallkim do ta vuash, se edhe Perėndia me nėnėn ėshtė. Unė
rrush-aguridh qė nuk dėgjoja me atė vesh, por gjyshja ime ishte "ilaē pėr tė
sėmurė", kur pa qė nuk po ua vija veshin kėshillave tė saj, mė tha:
-Pa hajde kėtu tek nėna (unė gjyshes i thosha
nėnė) dhe vėre kokėn kėtu, mbi prehėr!
Kurrė gjyshes nuk ia kisha bėrė fjalėn dysh
dhe, tek vura kokėn mbi prehėrin e ngrohtė tė saj, dėgjova kėtė rrėfim qė po
e sjell dhe pėr ju.
Ka qenė njė nėnė qė kishte katėr ēupa. Ēupat
kishin dhe emrat e tyre: merimanga, mushka, gjinkalla dhe, mė e vogla,
bleta. Ua,- bėra tė habiturin unė. Pse motra qenkan ato?
-Motra, motra,- tha gjyshja dhe, pa mė lėnė tė
flisja mė unė, tha: - Jo vetėm kanė qenė motra, po a e ke dėgjuar atė
fjalėn ti qė motra, motrės nuk i ngjan dhe aq nuk i ngjan, sa thuhet: "
Motra jemi, por shoqe nuk jemi".
Moj gjyshe, - nuk m'u durua mua pa folur, - po
si qenkan motra ato, kur tri janė insekte dhe mushka ėshtė kafshė.
Gjyshja ma priti flakė pėr flakė: - Mos m'u hidh
si zorra nė prush, por dėgjo dhe vėru vesh fjalėve tė mia.
Pra, - vazhdoi gjyshja, - ishin motra dhe kjo,
qė do tė tregoj unė, ka ndodhur kur njėra nga motrat, mushka, ishte e
martuar dhe kish ardhur tek e ėma.
Tė katėr motrat ishin nė shtėpi dhe ndodhi qė
nėna e tyre tė bėhet keq nga koka. Nuk i duronte dot dhimbjet dhe ca nga
dhimbjet dhe ca se ishte vapė e madhe, mend po vdiste nga e keqja.
-Moj merimangė,- iu lut sė bijės, - hajde mė
mbaj pak kokėn se mend po vdes.
Mama,- tha e bija fodulle, - unė jam duke endur
"pėlhurėn" tani dhe nuk kam kohė tė merrem me ty.
Dhe mamaja e mallkoi: - Ti qė nuk gjen pak kohė
pėr nėnėn tėnde, kur ka nevojė, endėsh e endėsh pėlhurė dhe era tė ta marrė
e tė ta bėj copė e ēikė!
Hė,- mė tha gjyshja, - a nuk ia merr era
"pėlhurėn" merimangės?
Unė, buzėqeshur, pohova me kokė.
Dale, dale, - tha gjyshja. I tha gjinkallės: -
Moj gjinkallė, hajde mė mbaj pak kokėn se vdiqa nga dhimbjet.
Mama, - foli e nervozuar gjinkalla, - nuk e sheh
qė jam duke kėnduar dhe ti dashke tė ndėrpres kėngėn?
Dėgjo, moj bijė, - tha gati duke ulėritur nėna,
- kėndofsh e kėndofsh dhe tė pėllcaėsh e tė bėsh bam aty tek pema!
Ua, - bėrtita, ndaj i gjej gjinkallat tė
ngordhura unė? Ndaj. Pse ē'pandeh ti?
Po me mushkėn?- pyeta unė.
Mushkė, moj mushkė, - thirri e ėma, - hajde mė mbaj pak
kokėn!
-Moj mama, po nuk e sheh qė jam me barrė dhe
nuk kam kohė tė merrem me ty?!
-Kurrė tė mos pjellėsh, - lėshoi mallkimin
nėna!
Oho, - bėrtita unė pa e mbajtur dot gazin, -
ndaj nuk pjellin mushkat?
-Po duro, - tė thashė, - dhe mos mė ndėrprit.
I thiri bletės:
-Bletė, moj ēupė e vogėl e nėnės, hajde mė mbaj
pak kokėn, se plasa.
-Moj mama, - tha bleta, - po kot jam ēupa jote
unė. Ja, sa tė bėj njė shami me uthull dhe erdha. Vrapoi nė kuzhinė dhe pasi
lagu njė shami me uthull, ia vendosi mbi ballė dhe nuk ia ndau dorėn nga
balli. Pak nga pak, nėna sikur u lehtėsua nga dhimbjet dhe e ndjeu veten mė
mirė. Bleta atje mbi kokė.
Dhe nėna tha: - Ti, moj ēupė e vogėl e nėnės qė
ma pate "dorėn ilaē", qofsh tėrė jetės e uruar aq, sa dhe "mutin" tėnd ta
hanė njerėzit!!!
Kur gjyshja tha atė fjalėn" mutin", unė mend u
hodha pėrpjetė nga gazi dhe bėrtita:
-Do mė japėsh pak nga ai "muti" i bletės?
-Do tė jap, por me njė konditė:
-Do ta dėgjosh nėnėn tėnde apo do tė gjej si ato
"motrat" e para?
-Pėr kokėn tėnde qė do ta dėgjoj, - i thashė.
Ndėrsa gjyshja ime e mirė bėri drejt qilarit, ku
mbante, veē tjerash, dhe atė "mutin" e ėmbėl tė bletės, unė mezi prisja qė,
pasi tė kollofisja nga ē'do mė qeraste gjyshja, tė dilja dhe t'ua tregoja
shokėve.
Nėse po e sjell si tregim, mendoj se mesazhi i
kėsaj "pėrralle - tregim" ka vlera tė posaēme pėr kėtė brezin e sotėm qė,
siē vihet re, po bėhet i ftohtė si nė Polin e Veriut.
Tiranė, 8 prill 2017
|
