Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

DALAN LUZAJ

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

DALAN LUZAJ

            Hyrje

          Dalan Luzaj, u lind në Vlorë më 3 Gusht 1944.  Fëmijërinë e hidhur e kaloi në Ujin e Ftohtë të Vlorës, ku kreu dhe shkollën fillore.  Në vitet 1962 - 1963 mbaroi shkollën e mesme Pedagogjike “Jani Minga” në Vlorë. Punoi pak vite si mësues në fshatrat e Tepelenës, dhe më pas lufta e klasave e dënoi me njëzetë e tre vjet internim në fshatin Sherishtë të Vlorës, që ishte dhe periudha më e zezë e familjes së tij.  Si të gjitha familjet e tjera të deklasuara edhe familja Luzaj u vu në shënjestër të diktaturës, për shkak të babait, profesorit të madh, Isuf Luzaj, armikut të diktaturës.

            Moshën më të bukur të jetës, nga 25 në 47 vjeç, Dalan Luzaj e shpenzoi kanaleve të fshatit Sherishtë të Vlorës. Poezinë e nisi shpejt, që në bankat e shkollës, por ia goditën pa mundur t’ia vrisnin.

            Sot, jeton me familjen e tij në Çikago, Illinois në ShBA. Deri në vitin 2014 ka qenë kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro - Amerikanë, i cili është zgjedhur dy herë radhazi me vota unanime nga shkrimtarët.

            Ka botuar gjashtë libra me poezi: “Jeta më Gjeti Vetëm” (1995), Diej të Largët (1996), “Pa rrugë” (2003), “Dhe Hëna Kurrë nuk Qeshte” (2008), “Kasollja e Internimit” (2010),  dhe “Vargje që udhëtojnë” (2015).

NËNAT E KOSOVËS

O nëna të shtrenjta ngelët pa moshë,

Pa strehë, pa prag, pa vatër, pa zjarr.

Shpinës mbani male, duart ngelur bosh.

Vrarë e therur, të vdekurit pa varre

Ku t'i çoni lulet, lotët ku t'i derdhni?

Qerthullonin sofrën, erdh' t'i vrau shkjau.

E rëndë plaga juaj, shërim ku do gjeni.

Pikëllim i dhimbjes zemrën tuaj çau.

Prisni përlotur, Shkurtin Shtatëmbëdhjetë.

S'vijnë më ata, vjen shpirt i tyre.

Ju, zgjasni duart, ata bëjnë përpjetë

Ditën bëhen diej, natën bëhen yje.

Dridhur nga gëzimi, përlotur nga malli

Gjithë gjaku juaj erdh' u bë liri.

Prej Boletinit te Adem Jashari.

Kur shkrep në Kosovë, ndrinë në Çamëri.

Gjëmon Atdheu në çdo përvjetor.

Përballë janë të gjithë, loke i vështroni?

Nisur krah për krah janë për në Vlorë.

Ku festohet gjaku, shkoni t'i takoni.

Prisni si Lirinë, pyesni dhe në shtrat.

I thërrisni Zotit, të ndjejnë dhe ata.

Monument lirie, më i madhi fat,

Sa i bukur shorti, aq i rëndë ju ra.

Ju vijnë për çdo natë, larg edhe pranë,

Çdo njëra pyet veten, qyqe ku jam unë?

Nis e ndan nata, kthejnë atje ku janë.

O varri bosh dhembka më shumë!

Të solli fati loke, ferrit të kalosh

Thellë ku bashkohen vdekja dhe liria.

Jo nderi, turpi lyp lëmoshë.

O nënat e Kosovës nderi dhe krenaria

Prisni ju të vijnë, me flamur në dorë.

Burri, nipi, mbesa apo djali.

Shpërndarë janë Atdheut, bashkë në Vlorë.

Shtizës i ngre lart Ismail Qemali.

ATDHEU

S'ma dhanë Atdheun qeveritë!

E gjetëm gjakun të copëtuar.

Atdheu mbytur nga tradhtitë,

Vetë qeveritë e kanë tradhtuar.

Plagë Atdheu gjer në eshtër,

Aq dashuri, sa shpesh na çmend.

Çdo ditë kryqëzohet në gënjeshtër.

Çdo brez pjesëton dy metra vend.

E pasurojnë Atdheun brezat.

Me shpirt e mendje historie.

I vrenjtur bën ai përpjetë.

Për shkollë ka rritur qindra yje.

U lind në gjak e s'vdes në tokë.

Një pjesë Atdheu kemi brenda.

Si hajmali na mbron në botë.

Për djep, trandur e ka zemra.

Sa vjeç, i vjetër vendi im

Ç'të panë sytë në mijëra vjet.

Çdo brez, brezit i le trashëgim

Si më të shtrenjtin testament.

SE SYTË E MI

Pas çdo fjale shfaqesh ti.

Me bukurinë që rashë në flakë.

Shpërndanë kaq hire e mirësi,

Sa s' po e bëje zap gjithë këtë gjak.

Dërgomë një fjalë, sa një dhuratë.

T'ju niste zemrën me gjithë rrënjë.

Të ndrisin ty dhe ditë dhe natë

Si far, të pres kur shkrep me shenjë.

Më thuaj të nisem dhe me këmbë.

Ndoshta kërrusur do të vij.

Dhe palcë e shpirtit do të dhembë.

Do ofshash zbardhur në vetmi.

Unë të kam dashur si asnjë.

Mëso një fjalë nga e vërteta.

S' më lënë kaq dhemb që të bëj zë.

O shpirt, o xhan , sa vonë të gjeta!

LOTI

Kaq e madhe dhembja! Sa i vogël loti!

Në se bije në det, s'di sa do helmojë!

Më i nxehti helm, qenka më i forti.

Shkrinë një mal me borë mbi të të pikojë.

Kaq i vogël syri! Loti kaq i madh!

Kaq i ëmbël syri! Loti, s'paska më të hidhur.

Sa nga zemre nënës s'ka mal më të bardhë.

Kur ja rrudhte faqet, Zoti ishte dridhur.

S'shteri syri motrës dhimbjen duke rrjedhur.

(Si, firon njeriu dhe kur helmin nxjerrë?

Çohet, nga është dhimbja, motrën paska zgjedhur,

Drita çel një shteg, humbja mbyll një derë.

Kush në shekuj lotin përkthehu?

Kush zbërtheu dhimbjen ngjeshur nëpër lot?

Humbje, trishtim gjer në palcë i ndjeu.

Sa një rruazë loti nxirë ka një Botë.

Mos e bëj o dhimbje që të qajë nëna!

Jehonë e lotit shpirtra çon në këmbë.

Kaq i hidhur loti, kaq e ëmbël zemra.

I helmohet nënës gjaku ndaj i dhembë.

Loti pikëllim, loti poliglot

Shtrydhet humbja, gjuhë e saj që fletë

Dëgjuar kam… edhe gëzimi paska lot?

O Ti që heshtë, ndihmomë t’i njoh në jetë!

TREGOM MUNDESINE...

Tregomë mundësinë, si t’ju harrojë.

Kur Ty për rreth të kam çdo ditë?

Jashtë teje s'kam si të qëndroj?

Jashtë meje s'del, s'ke shteg s'ka dritë.

Po shtojnë stuhitë o mike shtrenjtë.

Kaq vite, shekuj të mëritur?

S'ju gjej në botë, në asnjë vend,

Veç brenda meje e përndritur.

Më shumë se malli shton harrimi,

Një fjalë ndanë detet e trazuar,

Për dashuri më nis harrimin

Me heshtjen plagë më ke ndëshkuar.

Tregomë fajin ti dal zot,

Të më çoje sa pash nën dhe.

O mike shtrenjtë diellplotë.

A meritoj ç'ka Ti m'ë dhe?!

Kaq lule shpirti po shpërthenin,

Mes vitesh zgjodha për t’ju sjell

A ka më pranë se sa ne jemi?

A ka më larg nën këtë diell?

Tregomë mundësinë, si t’ju harroj?

A të largoj, tej në shkretëtirë?

Ku Ti oazë do të firoje,

Do qeshësh lehtë, do ndihesh mirë.

A të largoj me lumin bashkë?

Një grusht uji kur bëhet det?

Misteri i detit është i lashtë,

As ka shpjegim, as do të ketë!

Ti dallgë e bardhë do më rrëmbesh.

Do bëhesh valë gjer në rërë.

Ndaj bëhu ditë t’ju përshëndes!

Se nata mijëra vjet është bërë.

Kaq dashuri të bëhet dhimbje?

Me kohë dhe dhimbja bëhet plagë.

Kujt fat nxiu që në lindje,

As dritë as diell s'ka ta zbardh!