|
Sami
Frasheri ka lindur ne 1 Qershor 1850, ne Frasher te Permetit. Ai ka qene
ideologu kryesor i levizjes kombetare shqiptare, dijetar, shkrimtar dhe
publicist. Sami Frasheri ishte zoterues i disa gjuheve te huaja si turqisht,
italisht, frengjisht, latinisht, greqishten e re dhe te vjeter, arabisht dhe
persisht. Sami Frasheri drejtoi disa nga revistat e para ne gjuhen shqip
“Drita” dhe pastaj “Dituria” (Stamboll 1884 – 1885) ku shkroi nje varg
artikujsh. Hartoi librat “Abetare e gjuhes shqipe” (1886), “Shkronjtore e
gjuhes shqipe” (gramatika) dhe “Dheshkronje” (Gjeografia 1888). Ai ka
shkruar “Shqiperia c’ka qene, c’eshte e c’do te behet” botuar me 1889 ne
Bukuresht. Sami Frasheri hartoi dhe nje fjalor te gjuhes shqipe qe mbeti i
pabotuar, la gjithashtu ne doreshkrim nje permbledhje kengesh popullore
shqiptare. Eshte autor i fjalorit normative te gjuhes turke (Kamus-i turki,
1901) I cili ruan vleren e vet te madhe edhe ne ditet e sotme. Fjalori
“Kamus-i turki” permban mbi 40 mije fjale e shprehje gjuhesore. Samiu eshte
gjithashtu edhe autor i disa fjaloreve dy-gjuhesh frengjisht-turqisht,
turqisht-frengjisht dhe arabisht – turqisht. Sami Frasheri ka shkruar edhe
drama e romane ne gjuhen turke. Vepra me e rendesishme eshte “Besa”, botuar
ne 1875, dhe vene ne skene ne teatrin perandorak ne Stamboll. Sami Frasheri
ka dhene kontributin e tij edhe ne fushen e gazetarise. Ai ka bashkepunuar
me shkrime dhe ka qene redaktor dhe kryeredaktor ne disa gazeta “Sabah” (Mengjesi
1876) dhe “Hafta” (Java). Ne punen krijuese te tij, zene vend edhe
perkthimet, e kryesisht ato nga frengjishtja. Bibloteka e tij personale
kishte 20 mije vellime. Sami Frasheri vdiq ne Stamboll ne 1904, duke lene me
doreshkrim 11 vepra, krysisht nga fusha e gjuhesise dhe letersise.
Me poshte jane disa fjale te urta nga Sami Frasheri
• Po
tebjere ne det nje pike uje, nuk thahet
• Mejtimet
me te larta gjenden ne fjalet me te shkurtra
• Ne vend
qe te shesesh dituri dhe zotesi, perpiqu t’i fitosh ato
• Njerezit
jane te njejte para natyres, edukata i ben te dallohen
• Nuk ka
gje me te lige se perqeshja, sepse prek te miret me shume se te liqte
• Njollat
qe na ngjiten ne trup, lahen me uje, njollat e shpirtit s’ka gje t’i
pastroje
• Mos
shkruaj gje kur je me nerva, sepse, ndersa plaga e gjuhes eshte me e keqe se
e shpates, mendo ç’ka mund te jete ajo e pendes
• Kot
perpiqet mendja, kur nuk mund te arrije graden e larte te ndjenjave te
zemres
• Per
ndryshimin e dickaje nuk ka asgje me te afte se koha
• Goja
kalon kufirin, demin e paguan mendja.
• Ai qe
pelqen veten e tij, nuk pelqehet nga askush.
•
Hipokrizia eshte helmi me i rrezikshem.
• Mos u
tremb nga shuplaka e mikut, duhet te kesh frike nga levdata e armikut.
• Perii
ngateruar, nuk zgjidhet duke u ngutur.
•
Genjeshtra s’mund ta mund kurre, te verteten. Rruga e ngushte rrotullohet e
rrotullohet e perseri ne rruge te madhe del.
• Zemra
eshte nje astrolog qe nuk gabon asnjehere ne zbulimet qe ben.
• Fjala e
keqdashesit eshte si qymyri: edhe kur nuk djeg sendin qe e prek, e nxin ate
• Vlera e
zjarrit kuptohet ne ditet e dimrit, dhe ajo e bores ne ditet e veres.
|
