Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

Shkoqitur nga libri i Osho-s “Ruaju nga socializmi” ligjërata është mbajtur 13/04/1970

RUAJU NGA SOCIALIZMI (1)

      Natyra e njeriut është e tillë që e pranon një gënjeshtër mirë të publikuar si të vërtetë. Gënjeshtra e përsëritur shumë herë fillon të duket si e vërtetë. Dhe e vërteta e thënë për të parën herë nuk duket si e vërtetë. Për njëqind vitet e fundit një mit sistematik është krijuar rreth socializmit.

            Unë do të doja të fillojë bisedën time sot me një anekdotë.

            Në një qytet të madh, një ditë, rrugët ishin mbushur me dhjetëra mijëra njerëz. Ata ishin duke pritur me pritje të madhe ardhjen e mbretit. Pak më vonë procesioni mbretëror erdhi, dhe të gjithë në atë turmë të madhe  filluan të flasin me admirim për veshjen hyjnore të mbretit. Por, mjaft çuditshëm, mbreti ishte krejtësisht lakuriq, ai nuk kishte asnjë cope të rrobave të tij.

            Në gjithë atë turmë vetëm një fëmijë i vogël, i cili erdhi i ulur në supet e babait të tij, e pa atë, dhe me habi i tha babait të tij: “Të gjithë ata njerëz po flasin për veshjen e mbretit, por unë po shoh se ai është plotësisht i zdeshur.” Babai i tha: “Heshtë budalla. Do të jemi në telashe të mëdha nëse dikush dëgjon se çfarë thua.” Dhe babai me nxitim largoi djalin nga turma.

            Mbreti ishte lakuriq e njerëzit lavdronin veshjen e tij. Cila ishte arsyeja?

            Disa muaj më pare një njeri i mençur kishte ardhur në pallatin mbretëror dhe kishte ofruar për të sjellë rrobat e perëndive për mbretin. Ai i tha mbretit: “Edhe pse ju keni pushtuar botën, ju akoma nuk keni rroba perendish. Unë mund t’i bëj të gatshme për ju.” Lakmia e mbretit përnjëherë ishte ngjallur. Ai i kishte të gjitha, por nuk i kishte rrobat e perëndive. Ai nuk kishte pare ato, ai madje nuk kishte dëgjuar për rroba të tilla. Dhe burri i urtë i tha: “Ju mos u brengosni. Do t’ju kushtojnë pak, por unë do i sjellë ato për ju.” Mbreti kërkoi që ato rroba të jenë gati për gjashtë muaj. Burri ishte mbyllur në një shtëpi në pallatin mbretëror, dhe roja e armatosur ishte vendosur rreth e qark tij. Ku njeri, kohë pas kohe, kërkonte shuma të mëdha parash. Dhe për gjashtë muaj rresht, atij iu ishin paguar shumë miliona rupi nga thesari. Por pasi ai ishte i burgosur në pallat dhe kështu që nuk mund t’i ikte me para, mbreti nuk shqetësohej. Pas gjashtë muajsh burri u kthye në pallatin mbretëror me rroba perëndish në një kuti të çmuar. Shumë mbretër kishin qenë të ftuar në pallatin mbretëror si dëshmitar të ngjarjes së madhe. Burri e hapi kutinë  dhe I tha mbretit: “Ju lutem më jepni çallmën tuaj.” Ai e futi çallmën e mbretit në kuti,  mori një tjetër, dhe vazhdoi ta vendos atë në kokën e mbretit. Por duartë e tij ishin bosh, dhe këtë mbreti e pa mire. Burri i tha mbretit: “A po e shihni çallmën?” Atëherë, ai në pëshpëritje i tha: “Kur u nisa të vij në pallatin tuaj perënditë më thane se vetëm ata që janë bijë të ligjshëm të etërve të tyre do të jneë në gjendje të shohin këto rroba perëndish.” Duart e ti ishin bosh, por mbreti përnjëherë filloi të “shoh” çallmën. Dhe mbreti tha: "Kurrë nuk kam parë një çallmë të tillë të mrekullueshme."

            Kështu, një nga një, të gjitha rrobat e mbretit u zhveshën dhe u futun në kuti. Dhe mbreti kur i futi në kuti të gjitha rrobat mbet pa to fare. Ai gradualisht u zdesh. Dhe kur ardhi tek pjesa e fundit ai u shqetësua shumë. Por burri i tha: “Është e padobishme të brengoseni tani. Udhëtimi drejtë të vërtetës, kur të fillojë njëherë, duhet të kompletohet. Nuk ka kthim prapa. Dhe çfarë do të thonë njerëzit?” Atëherë ai njoftoi haptazi se këto rroba do të jenë të dukshme vetëm për ata që me të vërtetë janë bijtë e tyre atëror. Dhe mbreti ishte i privuar nga artikulli i fundit i rrobave të tij. Por tani të gjithë në pallat “e shihnin” veshjen hyjnore, aty ku fare nuk kishte rroba. Secili prej oborrtarëve mendonte se kur rrobat janë të dukshme nga të gjithë, ato duhet të jenë aty. Ai gjithashtu ndjeu, për turpin e tij, se ai është i vetmi në tubim që është në gjendje të shoh rrobat, kështu që origjina e tij ishte në dyshim, por ai ishte i mençur për ta mbajtur për vete këtë.

E gjithë kjo ka ndodhur brenda në pallatit.

            Mandej burri i tha: “Shkëlqesia juaj, zotat gjithashtu thanë se kjo ishte hera e pare që rrobat hyjnore janë dërguar në tokë, është e nevojshme që këto të jenë të festuara duke i marrë jashtë me procession. Qerrja juaj është gati. Le të dalim jasht.” Mbreti prapë ishte i shqetësuar. Por burri i tha menjëherë: "Mos u shqetësoni fare. Daullëxhitë do të shkojnë në krye të procesionit tuaj duke lajmëruar se rrobat do të jenë të dukshme vetëm për ata që janë të lindur me të vërtetë nga etërit e tyre. Kështu që të gjithë do t’i shohin ato, ju nuk keni pse të brengoseni.”

            Mbreti u ngjitë në qerre dhe procesioni u nisë. Të gjithë në turmë në rrugë pane se mbreti ishte lakuriq, por askush nuk kishte guxim për të thënë atë. Vetëm një fëmijë të vogël kishte thënë kështu, dhe për këtë ai u qortua nga babai i tij. Babai i kishte thënë: “Hesht budalla, ti je i papërvojë në rrugët  e botës. Kur të rritesh, do të fillosh të shohësh rrobat. Eja të shkojmë në shtëpi, sepse do të jemi në telashe nëse dikush dëgjon atë që ke thënë.”

            Pse e fillova fjalimin tim mbi socializmin me këtë anegdotë. Cili është qëllimi?

            Në emër të socializmit sot është duke u ngre një trazirë e madhe në gjithë botën. Në këtë turmë të madhe, duke thirrur urra socializmit, pozita ime është si ajo e fëmijës së vogël që tha: “Baba, mbreti është lakuriq, nuk ka rroba në trupin e tij.” Unë mendoj se është koha që dikush ta thotë këtë.

            Natyra e njeriut është e tillë që e pranon një gënjeshtër mirë të publikuar si të vërtetë. Gënjeshtra e përsëritur shumë herë fillon të duket si e vërtetë. Dhe e vërteta e thënë për të parën herë nuk duket si e vërtetë. Për njëqind vitet e fundit një mit sistematik është krijuar rreth socializmit. E propaganda konstante e saj dhe kushtrimi nxitës ka krijuar socialist edhe ata që fare nuk janë socialist. Madje edhe ata që nuk e kanë pasur fare në zemër kanë filluar të këndojnë hymne për socializmin. Dhe duket se askush nuk ka guximin të flasë kundër socializmit. Unë jam një njeri i papërvojshëm në botën e përvojës, dhe, për këtë arsye, unë do t’ju flas kunder socializmit.

            Historia e njerëzimit thotë se nuk është e domosdoshme që ajo e cila pranohet nga turmat, masat, të jetë e vërtetë. Turma gjithmonë i pranon gënjeshtrat e mëdha, dhe jeton me to. Tani një gënjeshtër e re, në emër të socializmit, i ka pushtuar mendjet e njerëzve. Kështu që është esenciale të kuptohen implikimet e plota të saj.

            Gjëja e parë për të kuptuar është se socializmi sot qëndron si një armik, në kundërshtim me kapitalizmin. Por, çfarëdo që mund të jetë socializmi, ai është fëmijë i kapitalizmit. Kapitalizmi u ngrit nga sistemi feudal. Dhe në çoftë se kapitalizmit i lejohet të zhvillohet plotësisht, ai do të çojë në socialize. E socializmi, nëse e drejton kursin e vetë plotësisht, do të çojë në komunizëm. Dhe në të njëjtën mënyrë komunizmit mund të çojë në anarkizmit. Por kushti themelor është që këto sisteme duhet të lejohen që të zhvillohen plotësisht, tërësisht. E një fëmijë mund të nxirret para kohe nga barku i nënës, dhe një nënë mund të jetë e joshur të ketë një fëmijë më heret se më vonë. Një nënë e padurueshme mund të dëshiroj të ketë një fëmijë për pesë muaj, në vend se nëntë; ajo do t’i shpëtojë katër muaj pune dhe të sheh fëmijën e saj të pare. Por, një fëmijë i tillë do të jetë foshnje e vdekur, jo një e gjallë. Mdje edhe nëse mbijeton ai fëmijë, do të duket më keq se i vdekur.

            Socializmi që ka lindur në Rusi është sin jë fëmijë i parakohshëm. Rusia nuk ishte një vend capitalist, kështu që socializmi ishte shtyer të lindë shumë para kohe. Socializmi lindi, por ai  lindi i vdekur. Kjo është arsya pse dhjetë milion njerëz, të gjithë njerëz të varfër, pikërisht njerëzit prej të cilëve socializmi është krijuar, kanë qenë të vrarë pamëshirshëm. Ndoshta, në historinë  e njerëzimit asnjë shtet tjetër nuk ka prirë me aq vrasje sa kanë bër Rusia dhe Kina. Dhe ironia është se njerëzit që u vranë ishin ata që sollën socializmin. Rusai kurrë nuk i ka pasur dhjetë milion capitalist. Dhejtë million kapitalist nuk ekzistojnë madje as në Amerikë sot. Megjithatë  dhjetë million janë therur në Rusia, aq sa e dimë ne. Dhe ata ishin po ata për të cilët socializmi u shfaq.

            Por Vrasja bëhet e lehtë kur vrasja është bërë "në interesin tuaj". Kur dikush vret në emër tuaj ju jeni çarmatosur, ju më nuk mund ta mbroni as veten. Por, edhe pas vrasjes së dhjetë million burrave, grave dhe fëmijëve Rusia prapë mbeti vend i varfër. Edhe sot Rusia nuk është vend i pasur. Socializmi i saj është anemik dhe i sëmurë, ai është i vdekur. Dhe kjo është arsyeja pse Rusia, për disa vitet e fundit, ka tendenca të kthehet në mënyrën kapitaliste. Gabimin që ka bërë është duke u korrigjuar nga një këthim në sistemin capitalist. Dhe baza e konfliktit të Mao Ce Tung me Rusinë është pikërisht kjo: se Rusia gjithnjë e më shumë është duke iu kthyer kapitalizmit.

            Përvojat e pesëdhjetë viteve të fundit kanë bërë që Rusia të kuptojë se socializmi ishte hap i nxituar nga ana e tyre, sepse ata nuk ka krijuar kapital, nuk kanë krijuar mirëqenie. Mbane mend, nëse kapitalizmi zhvillohet ashtu siç duhet, socializmi do të jetë rezultat i saj i natyrshëm – në një shtatzëni nëntë muajshe fëmija del nga barku i nënës natyrshëm dhe në heshtje. Pra, të flasësh për socializmin kur kapitalizmi  nuk është rritur në gjatësinë e tij të plotë, është vetëvrasje.

            Unë vetë jam socialist, por do t’ju befasoj kur t’ju them që të ruheni nga socializmi. Unë gjithashtu dua që fëmija i socializmit të vijë në Indi, por me një kusht, që të jetë i kompletuar në barkun e nënës për nëntë muaj. Ky vend akoma nuk e ka mbërri kapitalizmin e plotë. Kështu që të flasësh në këtë vend për socializmin në këtë moment është shumë rrezik, po aq i rrezikshëm si ai që është dëshmuar në Rusi, dhe do të vazhdojë të dëshmohet edhe në Kinë. Kina ka vrar me miliona, dhe socializmi nuk ka ardhur akoma aty, sepse asgjë në jetë nuk ngjanë para kohës së vet. Ligji i jetës nuk e lejon nxitimin. Ky vend ka ende për të zhvilluar sistemin e tij kapitalist.

            Është e nevojshme për të kuptuar se çfarë do të thotë kapitalizëm. Sot fjala "kapitalizmi" vjen në mendjet tona si një fjalë e ndyerë. Ajo tani është një fjalë shumë e urryer. Ne nxitojmë për të dënuar kapitalizmin duke mos ditur se çfarë të mire i ka sjellë shoqërisë njerëzore, dhe ky është instrument që do të çojë shoqërinë njerëzore në socializm. Nëse të gjithë njerëzit ndonjëherë do të arrinë barazinë e plotë, nëse të gjithë njerëzit ndonjëherë do të çlirohen nga varfëria dhe të arrijë begatinë, atëherë garancë e qindpërqind për këtë do të jetë kapitalizmi.

            Është, gjithësesi, me rëndësi që ne të kuptojmë shumë qartë disa gjëra rreth kapitalizmit.

            E para, kapitalizmi është një sistem që krijon kapital, krijon mirëqenie. Para kapitalizmit, asnjë sistem në botë nuk kishte krijuar capital. Me fjalën kapital unë nuk mendoj në burimet natyrore – por në të mirat material që janë krijuar nga vetë njeriu, në ato që nuk kanë ardhur as nga toka e as nga qielli. Pasuri do të thotë pasuri e ngurtë –material, pasuri e akumuluar, e cila sot është burim i të gjitha investimeve, i gjithë prodhimit.Pasuria në botën e sotme është pasuri e krijuar. Dhe kjo nuk përfshin pasurinë e natyrës që është në dispozicon nga toka dhe deti, nga miniera dhe mali, nga lumi dhe ujëvara, apo nga kudo tjetër. Gjatë njëqind e pesëdhjetë vjet e fundit, kapitalizmi solli në jetë një sistem të vërtetë prodhimin e pasurisë.

            Të gjitha sistemet shoqërore që i kanë parapri kapitalizmit ishin sisteme grabitqare - sisteme tërësisht në bazuara të plaçkitje dhe grabitje. Nëse ai ishte Gengmhis apo Taburlaine apo cilido sundimtar feudal tjetër i botës, të gjithë ata kanë plaçkitur popullin e tyre dhe kanë mbushur arkat e tyre me pasuri të plaçkitur. E pasuria në sistemin capitalist është krejt ndryshe: kapitalizmi ka krijuar vetë pasuri.

            Pa dhënë mendim mbi këtë, ne jemi mësuar të barazojmë sistemin kapitalist me atë feudal. Ne mendojmë gjithashtu se edhe kapitalizmi ka shfrytëzuar pasurinë e të tjerëve. Kjo nuk është ashtu. Kapitalizmi me të vërtetë ka krijuar kapital, ai me të vërtetë ka prodhuar pasuri, shumë pasuri. Kur pasuria krijohet, atëherë, dhe vetëm atëherë, është e mundur të shpërndahet pasuria në mënyrë të barabart. Pa krijuar pasuri, çfarë ne mund të shpërndajm? Sot, Indira Gandi dhe shokët e saj budalla mendojn se socializmi mund të vendoset në Indi, dhe se pasuria mund të shpërndahet. Kjo do të thotë se ata janë duke menduar për të shpërndarë pasurinë pa pasur atë. Sot, vendi nuk ka pasuri. Nëse do të nisë shpërndarjen, ne mund të shpërndajmë vetëm varfëri, jo pasuri. Nuk ka pasuri dhe varfëri kemi me bollëk. Dhe kjo është tashmë gjerësisht e shpërndarë.

            Shpërndarja është e nevojshme, por para se të shpërndajmë ne duhet të kemi pasuri. Prodhimi vjen i pari, shpërndarja e përcjellë atë. Kapitalizmi prodhon pasuri dhe socializmi e shpërndan atë. Nëse nuk ka kapitalizm, dhe kështu që nuk ka pasuri, atëherë socializmi mund të shpërndajë vetëm varfëri dhe mjerim. Nëse vendi ynë vendos për të shkuar në socializëm, kjo do të thotë se ne vendosim për të mbetë të varfër, dhe të varfër përgjithmonë. Ajo nuk mund të jetë asgjë tjetër, për shkak se ne nuk kemi instrumente që prodhojnë pasuri.

            Gjëja e dytë për të kuptuar është se të gjithë njerëzit e botës nuk kanë kontribuar në krijimi i pasurisë. Pasuria sot është vepër e një grusht njerëzish, e disa individëve. Ajo nuk është krijuar nga masa. Vetëm një Rockefeller, vetëm një Morgan, një Rothschild, një Tata, një Birla, një Sahu krijuan kapital, jo të gjithë. Nëse do i largonim dhjetë emrat nga Amerika, Amerika do të ishte e varfër njëjtë siç jemi ne. Pa ata, Amerika nuk do të kishte mundur të arrij pasurinë aktuale të saj.

            Kam dëgjuar se njëherë kur Henry Ford kishte shkuar në Londër. Në aeroport kishte ecur deri tek zyra e informacionit dhe kishte pyetur për hotel të lire. Zyrtari për informata e kishte njohur atë dhe I kishte thenë: “Unë e kam pare fotografin e juaj në gazeta, duket se ju jeni Henry Ford. Pse ju po kërkoni një hotel të lirë? Kur djali dhe vajza juaj kanë ardh këtu, ata kanë pyetur për hotelet më të shtrenjëta.” Ford ishte përgjigjur: “Djali im është djali i Henri Ford-it, bir i një njeriu shumë të pasur, ndërsa unë jam bir i një njeriu të varfër. Unë e kam bërë vetë pasurinë time. Unë nuk jam bir i një Fordi që ka prodhuar pasuri. Kështu që më lerë të gjej një hotel të lirë.”

            Çfarëdo pasurie që sot Amerika posedon është krijim i një pakice krijuesish gjenial dhe e disa të tjerëve që e njihnin artin e prodhimit të pasurisë. Pse e gjithë bota nuk prodhon pasuri? Pse India nuk e prodhon atë sot? Ajo është akoma shumë e varfër. India e ka kulturën më të vjetër, por ne nuk mund të prodhojmë pasuri. Ne dështuam në krijimin e artit të prodhimit të kapitalit, sepse ne si popull kemi qenë kundër pasurisë. Kjo është arsyeja pse gjeniu ynë nuk mund të marrë rrugën e prosperitetit dhe mirëqenies. Çfarëdo inteligjence dhe talenti të kemi pasur, ne  e kanalizojmë në drejtim të sannjas, heqje dorë. Njeriu i cili do të kishte mundur të bëhet Ford, u bë Shankaracharya. Njeriu I cili do të kishte mundur të bëhet Rockefeller u bë Gautam Buddha. Kështu që ne kemi prodhuar sannjasin të mëdhenj; ne kemi prodhuar Buddha, Shankara, Nagarjuna, Mahavira. Por ne nuk arritëm të prodhojmë kapitalist të aftë – ata që janë të aftë për të krijuar pasuri. Për shkak të kundërshtimit tonë për pasurinë, ne nuk mund ta orjentojmë talentin tonë në atë rrugë.

            Udhëtari, Count Keyserling, pas vizitës së tij në Indi, shkroi në ditarin e tij një fjali të shkurtër:”India është një vend i pasur, ku jetojnë njerëz të varfër.” Unë mbeta pak i hutuar kur lexova këtë. Dhe mendova thjeshtë se Keyserling është i çmendur. Nëse India është vend i pasur, si mund të jenë njerëzit e saj të varfër? Dhe në qoftë se njerëzit e saj ishin të varfër, si mund të quhet një vend i pasur? Por mandej kuptova shakan e tij. Një paradox – dhe ende India shumë e vërtetë ka potencial, talent për t’u bërë vend i pasur, por është e rëndësishme që talenti i vendit të rrjedhë në atë drejtim të një menyre të organizuar. Atëherë vetëm pasuritë prodhohen.

            Ju lutem, mos qëndroni nën iluzionin se kapitali është prodhuar nga puna, nga mundi i punëtorëve. Punëtori, argati, nuk është krijues i pasurisë. Të gjithë njerëzit primitive për shekuj kanë qenë të munduar, dhe ata as sot nuk mund të prodhojnë kurrfarë pasurie. Të varfërit e Afrikës kanë qenë shumë të munduar, dhe Afrika akoma është e zhytur në varfëri. Të varfërit e Azisë gjithashtu kanë qenë të munduar, por janë më të varfër se të gjithë. Nëse puna do të prodhonte pasuri, egjithë bota do të kishte qenë e mbështjellur në pasuri. Prodhues i pasurisë është dikush tjetër. Ai është sipërmarrës – talent kreativ prapa kapitalizmit. Kapitalizmi iu dha mundësi talentëve të tillë të prodhojnë, organizojnë dhe menaxhojnë pasurinë. Kapitalizmi është prodhim i organizuar në një shkallë masive.

            Ndryshimin e madh që e bëri kapitalizmi është ai se zëvendësoi punën fizike me makina. Për shka se puna e njeriut nuk mund të prodhojë pasuri. Megjithate, puna e mundimshme e duarve të tij, ato madje nuk mund të prodhojnë mjaft as për të ngopur stomakun e tij. Në kohën e Budës, e gjithë popullsia e Indisë ishte njëzetmilion. Dhe kjo popullsi nuk mund të ishte më e madhe se kaq, sepse nëntë prej dhjetë fëmijëve vdiste në mungesë të ushqimit, ilaçeve dhe strehimit. Nuk kishte asnjë mënyrë për t’i shpëtuar ata. Por, gjatë njëqind e pesëdhjetë vitet e fundit, një gjë e madhe ka ndodhur, ajo quhet eksplodim i popullsisë. Sot në planetin tonë janë tre miliard e gjysmë njerëz. Tre miliard e gjysmë njerëz jetojnë sot, vetëm për shkak të kapitalizmit. Pa kapitalizëm ata do të ishin zhdukur. Kjo ishte  e pamundur të mendohej në kohën para kapitalizmit se kjo planet mund të mbaj një popullësi aq të madhe. Çfarë bëri kapitalizmi?

            E para, kapitalizmi zëvendësoi njeriun me makinë; ai futi teknologjinë. Kapitalizmi e çliroi njeriun nga puna fizike dhe angazhoi makinën. Ky është rezultat i dyfisht i kapitalizmit. Kapaciteti i makinës është i palimituar; kapaciteti i njeriut është shumë i limituar. Atë që e bën një makinë për një ditë, do të duhej dhjetë mijë njerëz, madje edhe miliona, të bëjnë me duart e tyre. Kjo është për shkak të makinës që fenomeni i prodhimit në masë ishte i mundur. Me makinë filloi edhe grumbullimi i madh i pasurisë në botë.

            E dyta, me ardhjen e makinës njeriu u bë i lirë – i lirë nga skllavëria. Fundi i robërisë, likuidim i skllavërisë, ishte një tjetër dhuratë e kapitalizmit për njerëzimin. Po mos të kishte ardhur makina në ekzistencë skllavëria kurrë nuk do të kishte përfunduar. Ishte e pamundur të bëdohej robëria dhe skllavëria pa makinën. Pa makinë njeriu do të kishte mbetur në robëri, sepse ai atëherë ishte i detyruar me forcë të punojë, përkulshëm të punojë vështirë. Pa forcë është e pamundur të detyrosh njeriun të punojë shumë. Vetëm me ardhjen e makinës ka qenë e mundur të largohet skllavëria. Sot njeriu është i lirë dhe nuk është më skllav.

     Vazhdon...

   (2)     (3)