Fjala e redaktorit
VJERSHĖRIMET E BUZĖQESHJEVE TĖ HUMBURA
Kur mendja jonė merr rrugė nėpėr udhėt
me shkronja, na bėhet i pashmangshėm kapėrcimi nėpėr shtegun e hapur tė
krijimtarisė letrare tė poetit tonė. Adem Zaplluzha. Ky krijues, me njė opus
tė gjerė e tė lakmuar nė fushėn e poezisė moderne, me nostalgji dhe pezėm,
nėpėrmjet metaforės sė qartė poetike na shfleton narracionin figurativ nėpėr
tė cilin kalojnė fatet e njeriut nėpėr kohė dhe hapėsira tė ndryshme. Duke
e kėrkuar arsyen e humbur, nėpėr poezitė e tij, poeti Zaplluzha, deri nė
kubenė e qiellit ngre zėrin e kėngės sė vrarė, pėr ta kuptuar dhe hetuar
dhembjen e njeriut, i cili sikur mbeti i ndryrė nė katrorin e mugėtirės sė
pafrymė, e njė kohej njerkė, kohė e cila na bėhet e shurdhėr nė tė dy
guaskat e veshėve tė prishur dhe nuk e dėgjojnė dot vajin e kėngės
ngushėlluese pėr njeriun dhe buzėqeshjen e tij tė humbur. Pra, nė librin
Mes telave gjembor, tė ndarė nė tri cikle, poeti nė mes ėndrrash, me
nostalgji i kėndon fėmijėrisė sė humbur /Shtėpia e
jonė kurrė nuk ishte e zbrazėt/Mė kujtohet kur
na mungonin lodrat/Por ajo mbushej me dashuri/. Pastaj, nė dy ciklet
tjera na jep njė pasqyrim lucid
tė njė shtrese sociale njerėzish me halle
, tė nėpėrkėmbur dhe tė
anashkaluar nga syri dhe mendja e shoqėrisė nė fron. Pra, vjershėrimet e
veshura me petkun e dhimbjes u kushtohen njerėzve tė tulatur nga frika e
mendjes sė tyre dhe vetmia e pashpirt, tė cilėve, pa dėshirėn e tyre,
gjithandej u loz mendja e shkretė
! /Ajo i
ngėrmohej edhe mushkonjave/Qė ia bezdisnin
mendjen e humbur/
Kėtu, pra, poeti nė fjalė, thotė
qartazi, se dhembja e kėsaj shtrese shoqėrore ėshtė dhembja jonė. Ne jemi
ata dhe ata janė pasqyrimi ynė. Nė kėtė kontekst, karshi ndėrgjegjes sonė tė
humbur, poeti vishet me dhembjen e njerėzve tė cilėt i takojnė vetvetes
sonė. Prandaj, me tė drejtė dhe me pezėm, poeti ynė derdhė ofshamėn e kohės
ngufatėsh , qė nuk na jep frymėn e duhur pėr t`i kapėrcyer dhimbjet dhe
regėtimat e kohės sė zbehur, e cila na ėshtė bėrė dritė e pakėt ndoshta
mė e pakėt se njė llambė vajguri
!
Nė kėtė pėrmbledhje fjalėsh e ofshamash
nėpėr kohė, autori i librit Mes telave gjembor bėn strukturimin e
duhur tė fjalėve dhe ndėrtimin e poezisė e vendos mbi bazat e
qėndrueshmėrisė faktike siē e pėrshkruan autori nė poezinė e tij
/Njėri qė i kishte kaluar tė tetėdhjetat/Kujtimet i
mbante nė dorėn e djathtė/Njė qeskė najloni e tejdukshme/Mbushur me
flokė tė thinjura/Mbase donte t`i djeg tė gjitha trishtimet/.
Pra, nga dhembja e njerėzve tė
anashkaluar, poeti nxjerrė nė pah mungesėn e ndėrgjegjes sonė, humanizmit
dhe njerėzisė qė nuk e kemi karshi tė tjerėve. Andaj, kjo lloj poezie, na
vjen edhe si vėrejtje shoqėrore, qė mė nė fund, vishemi me njerėzoren, tė
kandisemi dhe tė veprojmė nė pėrputhje me normat dhe ligjet mbi tė drejtat e
njeriut.
Si shumė njerėz, tė cilėt patėn fat tė ecėn qirithi nėpėr kohė..., edhe
poetin Zaplluzha, koha e veshi me petkun e njė moshė tė kaluar mbi
shtatėdhjetė kalendarė tė zhubrosur dhe tė harruar nėpėr mote. Mirėpo, mosha
e tij kalendarike nuk vėrehej as nė sy e as nė shtrėngim duarsh. Pra, kėtė
vitalitet fizik e mendorė, kėtė pangopėsi pėr tė shkruar e shkruar...,
Zaplluzha sikur e fiton nga fjalėt e gatuara dhe gjumin e shtrirė mbi
shtratin e mbushur me shkronja shqipe dhe ėndrra fjalėsh... Ai nuk ndalon sė
shkruari as pėr njė frymė njeriu. Koha e Adem Zaplluzhės vazhdon me rrjedhėn
e lumit dhe tė fjalės shqipe. Kur dita, paksa e lodhur nė kocka kėrrusej,
pahetueshėm hėna kacavirrej nė dritaren dhomės sė tij. Tani, po ashtu
pahetueshėm; dita mbuzej me natėn dhe takohen nė udhėkryqin e fjalėve ende
tė pa thėna...
Prishtinė, 6 qershor 2014
|