METAFORA E NJĖ LIBRI QĖ SHKON DREJT NJĖ REKORDI
Mendime pėr librin Mbi flokėt e ullukėve tė poetit Adem
Zaplluzha nga Kosova
Mbase letėrsia qė botohet sot dhe mungesa e njė strategjie
zyrtare po edhe nė njė formė tjetėr e shpėrndarjes sė librit artisti,
politik nė trojet shqiptare, ka njė borxh shumė tė madh. Ėshtė njė
borxh sa zyrtar aq dhe moral ndaj lexuesve shqipfolės qė ende kanė uri pėr
librin mbarėkombėtar. Nėse nuk ka njė garė zyrtare dhe tė drejtė pėr secilin
botim qė bėhet me pėrjashtim tė njė konkursi nė kuadrin e grupimeve tė vogla
shkrimtarėsh, nuk ka edhe njė numėr tė saktė pėr veprat e botuara nė shkallė
shqiptarizmi. Tė gjithė pėrshtypjet qė jepen pėr zhvillimin e letėrsisė
bėhen duke iu referuar vetėm disa autorėve dhe ata qė nuk kanė mundėsi qė tė
qarkullojnė librat e tyre nė kėtė xhungėl librore mbeten nė hije. Ky
pėrfundim mė erdhi nė mendje kur po lexoja faqet e librit mė tė ri tė Adem
Zaplluzhės e qė edhe vete fytyrė skuqem qė nuk kam arritur qė ti lexoj 100
veprat e tij nė poezi. Duke llogaritur qė poezitė e para i ka botuar mė 1957
i bie qė tė ketė njė biografi artistike letrare prej 55 vitesh.
Jam shumė i nderuar qė mbaj sot peshėn e madhe e
tė nderuar tė bekimit tė kėtij libri. Autori i tij ėshtė Adem Zaplluzha dhe
ėshtė i 96-ti nė radhėn e librave tė botuar me poezi nga ky autor. Pas njė
kohe tė shkurtėr ku ai tė sigurojė paratė e librave tė shkruar (Ah, paratė e
poetėve!) mi shkon 100. Njė numėr i lakmuar qė ka Brenda vetes pėrkushtimin
e madh ndaj poezisė.
E ka nisur kėtė rrugė botimi nė vitin 1974 kur ishte 31 vjeē.
Pra e kishte kaluar adoleshencėn poetike ( ku ēdo gjė fluturon, hahet thotė
populli ynė) e qė nga viti 1974 e deri mė sot bėhen gati 40 vjet e
mesatarisht atij i ėshtė dashur tė botojė rreth 4 libra me poezi nė njė vit.
Nė njė vit ai ka botuar 19 libra e ka shkruar 25 tė tillė. Ose po tė heqėsh
vetėm 5 librat e parė qė janė botuar nga viti 1974 deri mė 2000 tė gjithė tė
tjerėt janė botuar pėr 13 vjet. Vetėm nė vitin 2013 janė botuar 38 libra tė
llojeve tė ndryshėm.
Nė krijimtarinė e tij tė kėtij libri ashtu si
dhe nė tė gjithė tė tjerėt ėshtė bashkėpunimi mjaft i ngushtė qė ai mbaj me
Klubin e Shkrimtarėve Fahri Fazliu nė Kastriot. Kjo komunė ėshtė vetėm
pak kilometra larg Prishtinės.. Bashkė me lavdinė e merituar tė kėtij poeti
tashmė kaq tė njohur nė kėto treva edhe ata ndjejnė krenarinė qė e kanė mes
tyre bacė Ademin. Kastrioti ėshtė njė komunė re, por ka krijues qė kanė
krijuar kėtė shoqatė me poetė shumė tė mirė dhe tė motivuar pėr fjalėn e
menēur.
Nuk dua kėtu qė tė bėj njė analizė tė
hollėsishme pėr tė gjithė kėto vepra qė do tė ishte shumė e lakmuar pėr
lexuesit e trojeve shqiptare po edhe libri i tij i cili me njė titull shumė
intrigues ka ecur nė vazhdėn e librave tė tjerė. Duke nisur qė nga titulli
kaq metaforik Mbi flokėt e ullukėve Tė gjithė poezitė janė ndarė nė tre
cikle me njė logjikė tė njėjtė Kuajt e bardhė tė erės, Mbi flokėt e
ullukėve dhe Vdekja e zogjve Nė tė njėjtėn kohė poeti Zaplluzha ėshtė
edhe social edhe patriot, edhe romantik edhe filozof me mesazhet qė ai
pėrcjell.
Nuk do tė zgjatesha dhe aq shumė me analizėn e
kėtij libri poetik qė e bėn atė njė poet qė mund tė marrė edhe rekordin
GUINES qė tė mos heqė edhe kureshtjen e lexuesve tė shumtė tė tij sidomos
nė Kosovė e nė Diasporė. Nė tė gjithė takimet e poetėve tė diasporės ai
ėshtė i pranishėm dhe merr urimet e miqve tė tij poetė nga tė gjithė vendet
e botės. Pa pyetur pėr moshėn e tij qė po shkon nė kufirin e 71 viteve. Prej
shumė vitesh ai e pėrkėdhel fjalėn shqipe, e zbukuron me metaforat e tij tė
mrekullueshme. Njė nga tiparet e poezisė sė tij ėshtė frymėmarrja e madhe qė
ajo ka . Nė tė zė vend malli qė ėshtė i pranishėm nė vėllimet e poetėve tė
Kosovės po qė nė librin e tij ai nuk ėshtė i ngarkuar me nota trishtimi. Nė
tė ka shumė dashuri dhe optimizėm. Ademi nuk i pėrket atyre poetėve qaramanė
qė i shohim duke vajtuar pėr jetėn pėr mungesat jetės qė pėrherė do jenė nė
kėtė botė tė madhe e tė mbushur me aq halle. Jo, ai tė merr pėr dore e tė
shton optimizmin pėr tė jetuar. Mbase kjo ka lidhje edhe me jetėn e tij tėrė
dhimbje, tė cilėn ai duhet ta jetonte me forcėn e shpirtit tė tij tė paepur
Nė njė poezi tjetėr ai kėrkon qė tė mos vringėllijnė armėt. Edhe pse mosha e
shtynė drejt nostalgjisė ai e jeton atė fort. Nė llogoren e tij tė vargut
ėshtė njė luftėtar shumė i mirė dhe meriton jo vetėm mirėnjohjen e
shqipfolėsve jo edhe tė pushtetarėve tė tė dy shteteve. Mbase nuk ėshtė e
veēantė qė tė themi se njė promovim i librave tė tij tė bėhet dhe nė Tiranė
pėr tė bėrė sa mė mirė edhe qarkullimin e vlerave kulturore qė krijohen nė
kėto dy pjesė tė kombit. Dhe besoj se do bėhet shumė shpejtė. Poezia e tij
ėshtė larg folklorizmit, tė rėndomtė. Nė tė njėjtėn kohė duhet vlerėsuar
edhe pėr kulturėn e madhe tė rrėfimit.
Nė poezitė e tij mund tė gjesh nė njė kohė edhe
Sizifin e mitologjisė edhe Gjergj Elez Alinė edhe Drinin edhe lumenjtė e
Kosovės edhe borėn e bjeshkės aq sa tė krijohet pėrshtypja se je brenda njė
ylberi varfėror. Ky njeri qė disa vite i ka kaluar nė Korporatėn Energjetike
tė Kosovės duket se kėrkon tani qė tė ndajė dritėn e shpirtit tė tij tė madh
e tė bukur e sėrish duhet pėrgėzuar edhe klima krijuese nė Klubin e
Shkrimtarėve Fahri Fazliu qė ka njerėz tė tillė kaq vitalė Urime, Adem
Zaplluzha! Mos tu faroftė vargu i fjalėshqipes!
Tiranė, 06 dhjetor 2013
|