KYĒJE E HARRESĖS PĖR TĖ RIZGJUAR TĖ PATHĖNAT E AUTORIT ADEM
ZAPLLUZHA
Autori Zaplluzha vjen kėtė radhė pėrpara lexuesit me
vėllimin mė tė ri poetik "Kur kyēen yjet e harresės" vėllim qė hedh dritė
mbi risinė e poezisė sė tij dhe krijon hapėsira e dimensione tė tjera pėr
jetėn. Qė nė fillim autori tė grish me titullin e librit, njė titull qė nė
mėnyre anaforike shpreh kyējen ose pėrmbylljen e harresės pėr tė ndezur
dritėn e kujtesės, kėtė rreze qė pėrmbledh gjithė gjurmėt e jetės, kapėrcyer
nėpėr mbėshtjelljen nostalgji mes dimrave tė zbardhur e thinjur, por dhe
rilindjes sė pranverave tė shpresės. Pėrvoja e krijuar dhe mjeshtėria e
fjalės prekin me frymė muzash, tė bėjnė ta lexosh me njė frymė e tė ndiesh
pezmin e njė kreativiteti gjithmonė nė rritje.
Tematika e poezisė sė kėtij autori kap kufij tė shumtė
filozofie e psikologjie, por nė kėtė vėllim ai pėrqėndrohet tek larmia jetė,
me gjithė ovacionet e saj, dhe me mesazhin e madh se e nesėrmja i takon
atyre qė e kanė shkruar atė. Duke lexuar poezitė e kėtijautori ndeshemi me
natėn tinėzare, misticizmin dhe hijen e saj qė fsheh pamundėsi mėrmėrimash e
mendimesh qė flenė tisit tė errėt, pėr tu zgjuar vrikthi e tė klithmojnė
frymėmarrjen e trazuar, shikimin e verbėr, hapėsirėn e kufizuar, qė fsheh
ngjyrat e pėrndezura e vdes njė flutur tė
bardhė. Metaforat e pėrdorura dhe nocioni i ndjekur paskohės e bėjnė poezinė
enigmatike, tėrheqėse dhe e njehsojnė njė me shpirtin krijues. Poetėt janė
tė tillė, dinė ta ngrehin fjalėn nė hit, ti japin asaj gjithė kuptimin dhe
vlerėn e duhur, por dhe tė gėrmėzojė gjurmėt e kohės, e cila kalon trazimit
jetė por dhe dritės e mundėsisė pėr ta deshifruar atė.
Ky ėshtė libri i 165- tė i kėtij autori, libėr qė krijon njė
sofėr tė gjerė poetike dhe kapėrcen nėpėr shumė labirinte, por ajo qė vihet
re ėshtė struktura poetike e konsoliduar dhe shtrirja e mendimit sipas
konceptit metafizik dhe arsye e ndėrgjegjes njerėzore.
Tė lutem zgjatma dorėn
Tė mbėshtetem pėr
hijen tėnde
Nėse vdes mbi kėto dallgė tė zeza
Nuk dua qė tė pėrfundoj tragjikisht
Kėnga e mjellmės sė bardhė
Nėse shikojmė kurbėn e kėtyre vargjeve aty ndeshim hijen dhe
dallgėt, vdekjen dhe shėmbėlltyrėn e bardhė, kontarst qė kalon nė dualizmin
jetė dhe pasjetė, por mbetur pėrherė nė krahėt e njė mjellme, njė finese dhe
fluturimi nė mė tė kaltrin qiell, apo baritur si njė velė e pėrkundur nga
era kthjelltėsisė ujė. Fantazia dhe imazhi i pėrdorur ngre fuqinė e vargut,
e bėn atė mė thirrmues, mė elokuent dhe kėshtu pėrmes formave gati surreale
ndjek vizionin e njė memorie qė rend e rend, shpėrthen portat e kyēura dhe
rihap tė tjera porta diejsh:
Nėse jam i padukshėm
Mos mė krahaso me pluhurin
Nga ashti im i pathyeshėm
Mbinė
Dhe kanė mbirė rrapet
Enigma lakonizon dhe shpėrndahet nė trajtė pluhuri kozmosit
tė vetėdijes, kėsaj hapėsire qė djeg zjarrin nė bishta kometash e shndrit
atė botė qė ngrihet brezni pas breznish, por qė thellė nė rrėnjėt e saj ka
dhimbjen dhe gjakun e atyre qė janė flijuar pėr ta blatuar atė.
Simboli i rrapit, i qėndresė kanė rrėnjė nė asht tė pathyeshėm, qė ushqen
poret nga indet mė tė thella dhe lartėson njė obelisk qė pėrkund degėt dhe
prek qiellin mė tė lartė.
Pavarėsisht se autori e ka ndarė vėllimin poetik nė tre
cikle poezitė ndjekin njė bosht tė mirėpėrcaktuar dhe me idetė se gjithēka
parafytyruese kalon pėrmes syve dhe ngelet e rrėnjėzohet nė memorie.
Shikojmė pėrtej dritės
Tė arratiset nga vetvetja
Ėshtė vetėm hija e jote
Ledhatonte lėkurėn e saj tė lakuriqe
Ku shtrihem si dua unė
Kur ndizen qirinjtė e kujtesės
Kjo ėshtė dhe poezia qė titullon gjithė vėllimin poetik,
Kur kyēen yjet e harresės, shkyēje qė autori e realizon pėrmes dritės,
arratisjes nga vetvetja nė kėrkim tė gjithė kuptimėsisė jetė, dhe nė
promemorial tė plotė ai i ndez qirinjtė e kujtesės, tė fjalėve tė
pėrndritura qė ndriēon shpirtin dhe shkruan tė pathėnat e mėdha.
Juljana MEHMETI
Poezi nga libri i autorit Adem Zaplluzha "Kur kyēen yjet
e harresės"
PĖRSE BĖZANĖ SI NATA E VERBĖR
Pėrse bėzan si nata tinėzare
Kjo heshtje qė tė shkallmon
Rrėnjėt i ka te kujtesa
Pėrse bėzan si qyqet lakuriqe
Jam ngopur me klithmat e myshqeve
Pak nga pak kanė filluar
Tė vdesin rrėnjėt
Gjethet nuk marrin frymė
Kjo frymėmarrje e trazuar
Po i ēmend lulet e fishkura nė saksi
Pėrse bėzan si nata e verbėr
Nė mua po zgjohen kujtimet
Po zgjohen shtėrgjet
Nga njė udhėtim i largėt e i pėrgjumur
Pėrse po hesht si nata e vetmuar
Sonte hapėsirėn e varfėr
Verboi pluhuri kozmik
Njė shi i dyshimtė rigoi nėpėr kujtesė
Pėrse ti bėzan kaq mizorisht
Kur vdesin fluturat e kaltra
KĖNGA E MJELLMĖS SĖ BARDHĖ
Mos mė shiko me sy tė huaj
Unė jam, njė kokėrr pluhuri
Ose njė vizion i dyshimtė
Qė kohė pas kohe
Tretem si kripa nė ujė
Jam miku dhe dashnori i myshqeve
Shikoj se si hėna fundoset
Nė shpirtin e gjelbėrimit
Dhe sėrish
Ngritėt si njė flutur e verdhė nė hapėsirė
Mos mė shiko si drurin pa gjethe
Nė mua gjithmonė gjethojnė
Stinėt e vdekura
Gjethojnė disa lloje lulesh
Qė nuk ēelin asnjėherė nė dimėr
Tė lutem zgjatma dorėn
Tė mbėshtetem pėr hijen tėnde
Nėse vdes mbi kėto dallgė tė zeza
Nuk dua qė tė pėrfundoj tragjikisht
Kėnga e mjellmės sė bardhė
KUR MĖ NGUFAT KUJTESA
Dėgjoje zėrin e shiut
Duke rrjedhur ullukėve tė ndryshkur
Dėgjo se si ulurin gjethi i fishkur
Myshqet ka kohė qė kanė vdekur
Nė shpirtin e drurit gjembor
Po ringjallet kujtesa e vdekur
Mbrėmė ishin ēmendur rrėnjėt
Nga gjethet e vrara
Si rrėshira pikonte trishtimi
I kohės sė vdekjeve
Kurse nga etja
I pėrpive dallgėt mė tė rrepta tė detit
I pėrpive dhe ike tok me kujtesėn
Na i lė peng fluturat e djegura
Dhe kėngėn e mjellmės
Nė kepin e shpirtit
Si tė dalė nga kjo harresė
Kur mė zė frymėn kujtesa
KYĒI YJET E HARRESĖS
Nėse nuk ke se ēfarė tė bėsh
Nė kėtė sterrė
Kyēi yjet
Le tė ma ndriēojnė kujtesėn
Mbrėmė Harrova se kush jam
Yllin tim e vranė gjahtarėt
Kullotat mbetėn tė vetmuara
Asnjė dele e bardhė
Nuk blegėronte
Nė kujtesėn time tė lėnduar
Pėrse dole nga ėndrra ime
Kjo natė e gjatė po mi shkul flokėt
Ēfarė tė bėj me duart e mia
Ka disa vjet
Qė nuk ēelin asnjė lule
Tė thashė kyēi yjet e shkyēura
Ndoshta rilindin pėr sė dyti
Meteorėt me bisht
Kur kyēen yjet e harresės
Tė lutem mė ledhato edhe njėherė
|