Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Nga: Edgar Allan POE

Përktheu Rudina DAHRI

HESHTJA – NJË MIT

       “Burri më pas ktheu vështrimin nga qielli dhe më pas po shihte me kujdes lumin e tmerrshëm Zaire, më pas këqyri ujërat verdhacake dhe mbi të pa edhe zambakët e ujit. I vuri veshin psherëtimave të zambakëve të ujit dhe mërmërimës që dilte prej tyre. Unë rrija ngjitur pas strofkullës sime dhe nuk ia hiqja sytë burrit të shkëmbit.

            “Bota ku jetojmë, është botë fjalësh: të qetë i bëjmë thirrje heshtjes, e cila është fjala më e thjeshtë nga të gjitha”

            “Më dëgjo” tha Demoni, teksa m’i vendosi duart mbi kokë. “Ekziston një njollë e neveritshme që ende nuk vihet re nga ne, por që mund të ekzistojë në ëndrrat energjike që vijnë si Simoni në trurin e atij që fle dhe që rreket ende të flejë mes rrezeve të ndaluara të diellit – këto rreze që futen fshehtas në tempujt e melankolisë në labirintet e saj".

            Rajoni për të cilin po flas është një rajon i tmerrshëm në Libi, në kufi me lumin Zaire. Aty nuk ka qetësi, as heshtja nuk ekziston. “Ujërat e lumit kanë një shafran dhe duket sikur lëshojnë britma prej së sëmuri – vazhdon të rrjedhë drejt detit, por trupi nis t’i dridhet nën syrin e kuq të diellit me një gjest të potershëm dhe të vrullshëm. Milje larg nga ana tjetër e shtratit të lumit ndodhet një shkretëtirë e zbehtë plot me zambakë gjigante uji. Ato psherëtijnë nën vetminë e tyre dhe zgjaten drejt qiellit me ato qafat e gjata si prej fantazme, duket sikur tundin kokën pareshtur.

            Dëgjohet edhe një murmurimë e paqartë që ngjason me zhurmën e një kënete si vrulli i ujit nëntokësor. i psherëtijnë njëra-tjetrës. “Por ka një kufi në fushën e tyre – kufiri i errësirës,  i pyllit të tmerrshëm e kryelartë. Aty trazirat nisin ngadalë e vazhdojnë për një kohë të gjatë.

            Nuk fryn era drejt qiellit. Pemët e larta të qëmotshme shkundin njëra-tjetrën me një tingull të fortë. Majat e larta të tyre, një nga një, spërkaten me pika. Në rrënjët e luleve të çuditshme e të helmëta duket sikur dremitin kafshët. Në maja, me një zhurmë fëshfëritëse dhe dinamike, retë gri duket sikur vërsulen përjetësisht drejt tyre, më pas rrokullisen duke krijuar një katarakt, mbi murin e zjarrtë të horizontit.

            Jo, nuk ka erë që vërsulet drejt qiellit. Në brigjet e lumit Zaire nuk ka as qetësi, as heshtje. “Ishte natë dhe shiu nisi të binte lehtë; shiu më ngjasonte me pikat e gjakut. Qëndrova në kënetë mes zambakëve të gjatë dhe pikat e shiut më lagën kokën – zambakët psherëtinë nën solemnitetin e rrënimit të tyre.

            “Hëna u ngrit rrëmbimthi përmes mjegullës së zbehtë dhe sikur u skuq duke marrë një ngjyrë përvëlake. Sytë e mi ranë mbi shkëmbin e madh gri, i cili i bënte hije bregut të lumit dhe dritës së hënës.

            Shkëmbi ishte ngjyrë gri, i kobshëm, i gjatë, shkëmbi ishte i hirtë. Mbi të ishin skalitur në gur tiparet njerëzore; unë ecja në kënetë mes zambakëve të ujit, derisa u afrova shumë te bregu, saqë mund të shihja gërmat e shkruara në gurët e shkëmbit.

            Nuk arrita dot t’i shihja një për një. Më duhej të kthehesha te këneta, kur hëna ndriçoi me një ngjyrë më të fortë të kuqërremtë, më pas u ktheva dhe pashë sërish nga shkëmbi, mbi gërmat e ngjitura nëpër gurët e tij – gërmat ishin këto: Rrënimi.

            “Pashë përpjetë, aty ku qëndronte dikush në majë të shkëmbit. Arrita të fshihesha pas zambakëve të ujit që të zbuloja veprimet e njeriut mbi shkëmb.

            Burri ishte i gjatë, hijerëndë, dukej sikur ishte fshehur nën shpatullat e tij deri te këmbët. Përvijimet e siluetës së tij nuk ishin aspak të dallueshme – por tiparet e tij ishin tiparet e një perëndie; për mantelin e natës, për mjegullën që kish rënë, për hënën, për vesën që po niste t’i zbulonte tiparet e fytyrës së tij. Balli ishte i lartë dhe dukej i mbushur me mendime, sytë i dukeshin paksa të egër; në faqet e tij lexoja mitin e dhimbjes dhe mërzinë, pakënaqësinë me njerëzimin dhe një lloj përgjërimi për vetminë.

            Hëna ndriçoi mbi fytyrën e tij dhe mbi tiparet, që ishin më të bukura sesa ëndrrat e gëzuara, që rrinin pezull në shpirtrat e vajzave të Delos!

            “Burri u ul sërish pranë shkëmbit, u shtri sa gjatë e gjerë drejt fjalës së shkruar mbi gurët e shkëmbit.

            Ai vështroi poshtë te shkurrnajet e lëvizshme, më pas pa mbi pemët e larta e të qëmotshme, më pas pa edhe më lart, drejt qiellit dhe më pas drejt hënës së kuqe flakë.

            U pozicionova sërish mes zambakëve të ujit dhe vura re me kujdes veprimet e burrit.

            Ai fërgëllonte nga vetmia – por nata po venitej dhe ai vazhdonte të rrinte i ngjitur pas shkëmbit.

            “Burri më pas ktheu vështrimin nga qielli dhe më pas po shihte me kujdes lumin e tmerrshëm Zaire, më pas këqyri ujërat verdhacake dhe mbi të pa edhe zambakët e ujit. I vuri veshin psherëtimave të zambakëve të ujit dhe mërmërimës që dilte prej tyre. Unë rrija ngjitur pas strofkullës sime dhe nuk ia hiqja sytë burrit të shkëmbit.

            Hipopotamët dukej sikur dëgjuan zërin tim dhe erdhën si mostra nën pjesën e poshtme të shkëmbit. Ata ulërisnin me zë të lartë dhe të kallnin datën, atyposhtë hënës së kuqërremtë.         U ngjita edhe më pas strofkullës sime.

            “Më pas nisa të mallkoja elementet e gurgulesë; një shtrëngatë nisi të afrohej, por era ende nuk frynte. Qielli u bë më i gjallë bashkë me dhunën që ndillte shtrëngata – shiu nisi të lagte kokone burrit – rrjedha e lumit nisi të zbriste me vërtik poshtë – lumi u shndërrua në shkumë – dhe zambakët e ujit vikasnin në shtratin e tyre – pylli sikur shkërmoqej para forcës së erës. Drita po venitej gjithnjë e më shumë. Ende rrija e shihja veprimet e burrit. Ai fërgëllonte nga vetmia, por nata po venitej dhe ai vazhdonte të rrinte i ngjitur pas shkëmbit.

            “Më pas nisa të inatosesha dhe po mallkoja, duke sharë heshtjen, lumin, zambakët, erën, pyllin, qiellin, bubullimat dhe psherëtimat e zambakëve të ujit. Ato i mallkova, por ende ishin aty. Hëna nuk po lëkundej më në shtegun e saj mbi qiell – bubullimat u mekën, drita nuk vezullonte më, retë vareshin krejt pa lëvizur, zambakët e ujit nuk psherëtinin më, mërmërima nuk dëgjohej më, asnjë tingull në gjithë atë shkretëtirë të paanë.

            Pashë sërish mbi shkronjat e shkëmbit, ato ishin ndryshuar – aty lexohej Heshtje.

            “Sytë e mi ranë mbi tiparet e burrit, dukej i zbehtë e i terrorizuar.

            Ngriti dorën mbi kokë dhe qëndroi ende në shkëmb duke dëgjuar. Por asnjë zë nuk dëgjohej në gjithë atë hapësirë. Shkronjat ishin Heshtje.

            Burri fërgëllonte. Më pas ktheu kokën dhe unë i hoqa sytë prej tij. Nuk e pashë më”.

            * * *

            Tani ekzistojnë përralla të bukura në volumet e Magit – volume që flasin për melankolinë e Magit. Janë histori të lavdishme të Qiellit, të Tokës dhe të Detit – edhe të Gjeniut që zotëron gjithçka. Demoni më tha se do më qëndrojë te hija e varrit, që ka për të qenë i mrekullueshëm!

            Meqë Demoni i dha fund kësaj historie, ai ra përmbys dhe nisi të qeshte.

            Nuk qeshja dot me Demonin, ndaj ai më mallkoi, ngaqë nuk qesha dot.

            Rrëqebulli që ndodhej në varr e që do ishte aty përgjithmonë, doli prej andej, u afrua te këmba e Demonit dhe nisi ta shihte në fytyrë pa ia ndarë sytë.