|
Hafiz Ali Korēa lindi me 5 prill 1873 nė Korēė. Rrjedh prej
njė familje fetare, intelektuale. Ėshtė djali i Iljaz efendiut, njė figurė e
shquar nė qytetin e Korēės.
Mėsimet fillestare i kreu nė vendlindje, ku krahas
mėsimeve u bė hafiz, pra, e mėsoi Kuranin pėrmendėsh, nė moshėn 12 vjeēare.
Po nė vendlindje mbaroi edhe shkollėn Ibadije (tė mesmen), kurse studimet nė
Stamboll.
Nė Stamboll studioj me pėrkushtim, aty zgjeroi,
thelloi dituri tė ndryshme, nė veēanti aty mėsoi gjuhėn arabe, perse,
frėnge, kuptohet edhe gjuhėn turke, tė cilėn veē e dinte
Pėrveē mėsimeve, studimeve, Hafiz Ali Korēa ishte
pėrkushtuar me dashuri tė madhe nė shėrbim tė Atdheut, ideali tė pastėr
kombėtar dhe popullit shqiptar
Pas diplomimit nė Stambol, Hafiz Ali Korēa u kthye nė
Shqipėri, ku e vazhdoi veprimtarinė e tij
Njė nga frytet e kėsaj veprimtarie atdhetare ishte
organizimi dhe mbajtja e Kongresit Shqiptar tė Dibrės, me 23 korrik 1909, ku
merrnin pjesė, ndėr tė tjerė, kėta atdhetarė tė shquar shqiptarė: Dervish
Hima, Fehim Bej Zavalani, Aqif Pashė Elbasani, Abdyl Bej Ypi, Ferid Bej Ypi,
Sotir Peci, Myderrizi nga Tetova, Mehmed Efendiu
Nė Kongresin e Dibrės fjalėn kryesore e kishte Hafiz
Ali Korēa
Fjala e tij nė kėtė kuvend ka shumė rėndėsi, ka jo vetėm rėndėsi
historike, arsimore, kulturore, por edhe rėndėsi politike nė gjithė
Shqipėrinė Etnike
Nė gjithė Shqipėrinė Entike, tashmė Hafiz Ali Korēa
ishte ndėr pėrkrahėsit kryesor tė alfabetit tė gjuhės shqipe
Kongresi i Manastirit, qė filloi punimet me 14 nėntor
1908, hyri nė histori, nė kėtė histori shėnohet edhe emri i tij
Hafiz Ali Korēa ishte ndėr ata atdhetarė qė pėrkrahu
edhe Kongresin e Elbasanit, 2 shtator 1909, qė vuri themelet e Arsimit
Kombėtar
Nė vitin 1916, Hafiz Aliu u emėrue Drejtor i Arsimit
pėr Tiranėn, Durrėsin, Elbasanin, Dibrėn, Matin dhe Pogradecin, pra, pėr
gjithė Shqipėrinė e Mesme
Ka qenė edhe Kryemyfti nė Kėshillin e Naltė tė
Sheriatit nė Shkodėr
Po, nė Shkodėr u emėrue anėtar i Komisis Letrare, ku
vepronin At Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Salih Nivica, Mati Logoreci,
vepruan bashkėrisht, me pėrkushtim, nė fushėn e gjuhėsisė, pėr tmirėn e
Shqipnisė
Nė vitet 1918-1924, Hafiz Ali Korēa ishte Kryetar i
Kėshillit tė Naltė tė Sheriatit
Nė vitin 1925, Hafiz Aliu botoi veprėn: Bolshevizma
ēkatrrim i njerėzimit, pėr tė cilėn bolshevikėt e Tiranės e burgosėn, e
internuan nė pleqėri
Hafiz Ali Korēa pėr afėr gjysmė shekulli ka
kontribuar shumė pėr Shqipni, nė disa lėmi
Shquhet veprimtaria e tij nė
publicistikė, islamistikė, gjuhėsi, letėrsi
Disa prej veprave, ndėr tė tjera, janė:
1.Treqind e tri fjalėt e Imam Aliut, 1900.
2. Historija e shenjt dhe kater halifet, 1900
3. Mevludi shqip, 1900.
4. Jusufi me Zelihanė, 1900
5. Abetare, 1910
6. Alfabeti arabisht, 1914
7. Muslimanija, 1916
8. Gramatika dhe syntaksa, Shqip-Arabisht, 1916
9. Shtat ėndėrrat e Shqipėrisė, 1924
10.Bolshevizma ēkatrrim i njerėzimit, 1925
11. Kurani i Madhėnueshėm e thelbi tij, 1926
12.Gjylistani (Trėndafilishtja), e Saadiut, 1925
13.Rubaijjati (Katroret) e Umer Khajjamit, 1930
Pėrveē kėtyre veprave tė botuara nė gjuhėn shqipe,
Hafiz Ali Korēa ka shkrue, ka botue, edhe shumė punime, studime, nė gjuhėt
tė tjera, si turqisht, arabisht, persisht, pėr ndėrkombėtarizimin e ēėshtjes
shqiptare. Kėtu vlen tė pėrmenden gazetat Sabah, Aksham, Sirati
mustekim, Bejan ul-Hak, qė botoheshin nė Stamboll, nė shtypin e Egjiptit,
nė gazetėn Es-Sijaset nė shtypin e Iranit, nė Hallaxh
Edhe pse ishte luftėtar pėr liri, kur kishte
shqiptar, por skishte Shqipėri, edhe pse ishte poet, pėrkthyes, shkrimtar,
letrar, atdhetar, mėsues, myderriz, profesor, pedagog, islamolog, hartues
tekstesh mėsimore-shkollore
, Nėna Parti nė Shqipėri, e arrestoi, e
internoi
Hafiz Ali Korēa ndrroi jetė me 31 dhjetor 1956, nė Kavajė,
nė mjerim, por veprat e tij ende jetojnė, frymėzojnė
(Autori ėshtė studiues i religjioneve)
|
