|
VĖSHTRIM PĖR VĖLLIMIN POETIK FLUTURAT E DJEGURA TĖ POETIT ADEM ZAPLLUZHA
Poeti
Adem Zaplluzha ėshtė njė emėr i njohur nė letėrsinė shqipe. Ky krijues deri
mė tani ka botuar 163 libra me poezi. Poeti njė pjesė tė mirė tė jetės
shpirtin e tij ia ka dhėnė poezisė. Adem Zaplluzha ėshtė kreator i vargjeve
tė lira me njė pasqyrim tė qartė. Poezitė e tij kanė njė kompozicion me
nivel tė kėnaqshėm tė strukturimit dhe me figura mirė tė modeluara. Poeti ka
pėrdorur lojė tė bukur tė fjalėve, artistikisht tė stolisura me ngjyra
estetike. Kjo e dėshmon pėrvojėn e tij tė gjatė nė krijimtarinė letrare, e
mbi tė gjitha talentin e spikatur. Poezitė e tij i pėrgjigjen kėrkesave
letrare.
Poeti
nė vargjet e kėtij vėllimi ka shkrirė mall, vuajtje e pezėm, tė mbėshtjella
kujdesshėm me njė veshje optimiste, duke pėrdorur elemente tė shumta tė
natyrės nė formė simbolesh e figuracionesh, si: dafina, lulja, luleshqerrat,
selvia, plepishta, shelgu, mali, deti, lumi, dielli, zogjtė, lejleku,
kėndesi, stinėt, galopi i kalit, fluturat e kaltra, fluturat e djegura,
kaltėrsia e qiellit, shelgu i pikėlluar, fusha e mėllenjave etj. Pėrmes tyre
lexohet edhe shpirti i ēiltėr e mjedisor i autorit, dashuria e tij e madhe
pėr natyrėn. Pavarėsisht se nėpėr vargje vėren dridhje emocionesh, shkarkim
tė vrullshėm plot mall, vuajtje, pezėm, dashuri e nostalgji, nė tė gjitha
rastet ka kontroll emocional duke qėndruar natyrshėm nė kuadėr tė kornizave.
Kjo reflekton pjekuri tė krijuar nga pėrvoja jetėsore e autorit.
Karakteristikė e veēantė e poetit ėshtė se pėrmes vargjeve ka krijuar njė
kanal tė pėrshtatshėm, tėrheqės e tė qartė tė komunikimit me lexuesin.
Autori tė bėnė ta duash atdheun pa asnjė kusht, ta shporrėsh rrėmbyeshėm tė
keqen, ta dashurosh natyrėn dhe tė ndėrtosh kėshtjella respekti,
mbėshtetjeje e kujdesi pėr mėrgimtarėt. Njė pjesė e mirė e vargjeve ngjethen
nga epidemitė e kėsaj kohe tė shkaktuara nga kuajt e egėr. Kėshtu i quan
autori drejtuesit e shtetit, atė tė cilėt shqiponjave po ua vrasin
shpresėn. Shpeshherė nė vargjet poetit Adem Zaplluzha has armaturė,
qėndrese, pėrmes simbolit tė kurmit tė drurit.
Kėto i
lidh pastaj fort me simbolin rrėnjė, duke shpėrfaq qėndresėn e tij tė
papėrkulur, pavarėsisht stuhive tė kohės. Libri Fluturat e djegura ėshtė i
pėrbėrė prej tri cikleve, ku dominojnė poezitė lirike. Nė vijim dėshiroj tė
shkoqis disa vargje qė i konsiderova afėrsisht si mostra reprezentative tė
librit.
Autori
zbraz shpirtin e tij tė mbushur si njė lėmsh i tkurrur nga zjarri i pezmit e
mllefit, ndezur nga aktualiteti i dhimbshėm qė e rrethon poetin bashkė me
pjesėtarėt e shoqėrisė sė tij me tė cilėt frymon nė Tokėn e Shqiponjave:
Kur rastisem pa dashje
Mes trajtave tė fjalėve
Njė shtėllungė prej bryme
Ma zė frymėmarrjen...
Azem Osmani
Master nė Komunikim Masiv dhe Gazetari
Prishtinė, 24.05.2018
Poezi nga libri i autorit Adem Zaplluzha Fluturat e
djegura
NGA SECILA FJALĖ
Tė flesh nė shtigjet e hijeve
E tė zgjohesh tė nesėrmen
Si njė shpend i kaltėr
Njėqind psalme do i kėndosh
Gjuhės tėnde tė lashtė
Asgjė nuk tingėllon
Mė bukur se shqipja
Nga secila fjalė
Buron njė rrėke dashurie
Burojnė yjet e panumėrta tė lumturisė
Tė kėndosh pėr atdheun
Nė gjuhėn tėnde tė bukur
Ėshtė njė bekim hyjnor
Zogjtė e tėrė dynjasė
Ulen te selvitė e lagjes e tė bekojnė
MĖ KUJTOHEN ĒASTET E DEHJES
Kur nata vuante nga vetmia
Nė dritaren tėnde pa xhama
Nė njė copė gazete tė grisur
Trokitėn pemėt e kopshtit tė harruar
Trokitėn
Nuk pushuan Deri sa tė reshurat
Mė kujtohen ēastet e dehjes
Mbusheshin ēafkat me pikėllim
Kafeneja dukej si njė hambar
Ku pa asnjė frikė nga njeriu
Kėndonin minjtė e dehur
Sonte secili njeri kėndonte
Nė mėnyrėn e vet tė ēmendur
Kėndonin edhe tavolinat
Ajri i tymosur nga dehja
Rrinte kėmbėkryq te oxhaku
Nuk pata mė forcė
Tė dėgjoj atė kakofoni
Monotone tė degėve
I zgjova tė gjitha pemėt
Le tė kėndojnė deri nė mėngjes
Psalmet e dehura tė sė dielės
NĖ KOPSHT
Kur qajnė pemėt
Nėn rrėnjėt e kujtesės
Lindin tregimet fantazmagorike
Lindin nga njė vdekje
E cila kurrė nuk ka ekzistuar
Nė kopsht dhe nėpėr pragje
Parakalojnė portat e rėnda
Nga dritaret e errėsuara
Duart prej rėre
I pėrshėndesin udhėtarėt e vonuar
Askush nuk troket
Nė dyert e mbyllura tė kopshtit
Vetėm pemėt qėndrojnė tė gatshme
Ti kafshojnė pėllumbat e egėr
Nė qė se fluturojnė pa ftesė
Nė kėtė kopsht nė asnjė stinė
Nuk mbyllen dritaret
Portat janė gjithmonė tė hapura
Pėr udhėtarėt e vonuar
Kurdoherė ka bukė e kripė
SI LOPĖT E DIELLIT PALLTE HĖNA
Nuk di nga cila anė
Por mbrėmė frynte njė stuhi e ēmendur
Frynte nėpėr damarėt e lisit
Mallkimi i njė shekulli
Ikėn edhe zogjtė nga kujtesa
Asgjė nuk mė mbeti
Vetėm harresa po lėron
Nėpėr rrashtėn time tė thyer
Pyeta me rrallė udhėtarėt e vonuar
Pyeta pėr ardhjen
Ose ikjen tėnde misterioze
Asnjė fjalė nga lisat e kalbur
Hyra mes algave tė murrme
Dėgjova vigmėn e njė lope
Nuk mente as Lumėbardhi
Si lopėt e diellit pallte hėna
NUK ULET NĖ TELIN E QEMANES
Nuk tė duhet shumė
Pėr ti mbushur tetė vjet
Pyete violinėn
Ku e ka fshehur zėrin pėr ty
E di si do tė kėndosh nesėr
Kur qemania
I mbush tetėdhjetė e tetė vjet
Nė ledhet e historisė e kėrkon gjenezėn
Shiko gishtat e tua tė hollė
Sa janė tė mėdha kur i prekin
Notat nė pentagram
Prekin me afsh tė nesėrmen
Mė beso ishe ti qė zgjove
Te unė poetin e fjetur
E zgjove tė kaluarėn
Dhe tė ardhmen e tingujve
Nėse nuk kėndon nė gjuhėn tėnde
Ofendohen tingujt
Asnjė flutur e kaltėr
Nuk ulet nė telin e qemanes
|
