MBRETĖRIA TROJANE
Ēfarė etniciteti kanė pasur trojanėt
Qytetėrimi trojano-dardan, ėshtė njė nga
qytetėrimet mė tė lashta dhe mė tė ndritura qė ka njohur njerėzimi dhe sė
bashku me qytetėrimet e Kretės dhe atė etrusk pėrbėjnė bazėn e atij qė quhet
qytetėrimi evropian, apo Perėndimor, pasi si qytetėrimi grek, dhe ai romak
nuk janė gjė tjetėr veēse derivate tė kėtij qytetėrimi.
Populli dardano-trojan i Azisė sė Vogėl ėshtė
quajtur nga autorėt e antikitetit si populli i parė qė ka banuar atė vend,
qė pas pėrmbytjes sė madhe dhe Dardani si i pari njeri qė ka lindur nė atė
tokė. Pėr herė tė parė nė histori, dardanėt pėrmenden si aleatė tė Hetėve nė
betejėn e Kadeshit nė vitin 1272 p.k. kundėr mbretit legjendar Ramses II i
Egjiptit.
Tė dhėnat e tjera rreth tyre jepen nga Homeri
dhe mė pas nga autorėt antikė. Dardanėt e Trojės ishin qendra, ose
kryeqyteti i Perandorisė trojano-dardane qė pėrfshinte tė gjithė Azinė e
Vogėl me njė influencė qė shtrihej nga Gadishulli Ilirik deri nė Evropėn
Perėndimore. Troja ėshtė qytetėrimi mė i lavdishėm i racės evropiane.
Nga Troja dhe rrethinat si Thraka, Iliria,
dėshmohet se e kanė origjinėn pothuajse tė gjitha dinastitė dhe kombet e
Evropės Perėndimore, kėshtu qė, ėshtė e rėndėsishme tė pėrcaktohet se cilėt
ishin trojanėt dhe ēfarė etniciteti kanė pasur ata.
Popullsia trojane e Azisė sė Vogėl, ishte
dardano-albane
Autorėt antikė kanė sjellė njė numėr tė madh
faktesh direkt apo indirekt, tė cilat, po tė lexohen me pak vėmendje,
nxjerrin nė pah origjinėn e trojanėve. Kur flasim pėr trojan kemi parasysh
tė gjitha fiset qė popullonin Azinė e Vogėl si lidėt, frigėt, myzėt,
dardanėt, karianėt, pellazgėt, lelekėt etj.
Faktet qė tregojnė se popullsia e Azisė sė Vogėl
ėshtė e njė fisi me ilirėt, dalin qartė nga tė dhėnat e historianėve antik.
Le ti marrim me radhė:
1 Paionėt ishin njė nga fiset mė tė mėdha
ilire. Herodoti te vepra e tij Historia jep bisedėn qė zhvillohet midis disa
paionėve dhe mbretit tė Persisė, Dari, nė tė cilėn ai pėrcjell fjalėt e
paionėve kur tregojnė pėr origjinėn e popullit tė tyre Paionia nė brigjet e
Strymonit (nė Maqedoninė bregdetare) dhe se ky lum nuk ishte shumė larg
Helespontit, se ishin me prejardhje teukrase dhe koloni e trojanėve
2 Straboni te Gjeografia thotė po tė njėjtėn
gjė pėr paionėt Paionėt disa i quajnė koloni frigase disa tė tjerė vendas.
Paionėt njė nga fiset mė tė rėndėsishme tė
ilirėve quhen trojanė dhe frigas, nga Herodoti dhe Straboni.
3 Paionėt Trojanė janė ilirė dhe kėtė na e
tregojnė autorėt antikė, midis tyre Apiani, i cili thotė se Paionėt janė
njė fis i madh pranė Istrit dhe shtrihen pėr sė gjati qė nga Japodėt deri te
Dardanėt.
Prej helenėve ata quhen paionė, kurse prej
romakėve quhen panonė, tė cilėt pėrfshihen nė Iliri.
Pra, paionėt janė ilirė, por e konsiderojnė
veten e tyre si trojanė, atėherė edhe trojanėt janė i njėjti fis me ilirėt.
Nga kėto fakte del se meqė paionėt ilirė, janė trojanė, atėherė ilirėt dhe
trojanėt janė njė etni. Ky fis i madh Ilir siē do e shohim, ka qenė shtrirė
nga Maqedonia deri nė Danub dhe ėshtė ndarė nė Panoninė e Sipėrme dhe atė tė
Poshtme.
4 Trojanėt janė quajtur Dardanė nga Homeri
dhe, sipas tij, janė tė parėt qė kanė banuar nė Azinė e Vogėl pas pėrmbytjes
sė madhe. Pas rėnies sė Trojės ka fakte qė njė pjesė e tyre u shpėrngulėn
pėr tu vendosur nė vende tė tjera tė botės pellazgo-ilire apo albane. Ėshtė
fakt qė ishte Ene Dardanidi ai qė themeloi Romėn. Ėshtė fakt qė njė fis ilir
ka pasur emrin dardan. Ata jetojnė ende dhe sot nė ato troje dhe quhen
shqiptarė.
Nga libri "Albanėt
dhe fama nė mijėvjeēarė"
|