Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkencė - 300 KĖSHILLA SI TĖ KUJDESENI PĖR TĖ GJITHA SĖMUNDJET (1)

www.tiranaobserver.al

300 KĖSHILLA SI TĖ KUJDESENI PĖR TĖ GJITHA SĖMUNDJET (1)

 

      Specialistėt e shėndetėsisė kanė deklaruar se 35 pėr qind e sėmundjeve nė trupin e njeriut shfaqen nga mungesa e njohurive. Jo pak herė ėshtė vėrtetuar se janė vetė njerėzit ata qė e dėmtojnė kolesterolin, qė krijojnė probleme me mushkėritė, qė acarojnė funksionimin e mėlēisė apo qė nuk kujdesen aq sa duhet pėr mirėqenien organike.

 

  

 

            “Tė kemi shėndetin” themi shpeshherė kur pėrballemi me probleme tė vogla a tė mėdha nė jetėn e pėrditshme. Se shėndeti fizik e mendor janė ato ēka e bėjnė tė plotė trupin e njeriut e vetė jetėn. Sigurisht, sėmundjet mund tė kurohen nė spitale e klinika mjekėsore, por, nėse do ishte e mundur, parandalimi ėshtė rruga mė e sigurt pėr njė jetė tė gjatė e tė shėndetshme. Por dhe nė ato raste kur dikush ėshtė prekur nga njė sėmundje e caktuar, ekzistojnė procedura tė thjeshta qė mund tė ndiqen nė kushtet e shtėpisė, tė cilat ndihmojnė nė mos pėrkeqėsimin e gjendjes. Ēelėsi ėshtė gjithnjė tek informacioni.         

            Specialistėt e shėndetėsisė kanė deklaruar se 35 pėr qind e sėmundjeve nė trupin e njeriut shfaqen nga mungesa e njohurive. Jo pak herė ėshtė vėrtetuar se janė vetė njerėzit ata qė e dėmtojnė kolesterolin, qė krijojnė probleme me mushkėritė, qė acarojnė funksionimin e mėlēisė apo qė nuk kujdesen aq sa duhet pėr mirėqenien organike. Pikėrisht pėr kėtė arsye, gazeta “Tirana Observer” boton nė suplementin e sotėm plot 300 kėshilla mjekėsore pėr tė gjitha sėmundjet nė organizmin e njeriut.

            Nė shumė raste kėshillat vlejnė pėr tė evituar shfaqjen e njė sėmundjeje tė caktuar dhe nė raste tė tjera pėr ta kuruar atė. Kėshtu ju mund tė lexoni brenda 6 faqeve rekomandime tė mjekėve pėr sėmundjet kardiake, ato tė veshkave, mėlēisė, stomakut, barkut, pankreasit, infeksionet e syve, tė veshėve, tė lėkurės, obezitetin, variēet, kėshilla pėr kancerin dhe evitimin e tij. Nuk mungojnė as kėshillat pėr nėnat qė lindin fėmijė prematurė, si t’i ushqejnė tė vegjlit ė tyre me qumėsht gjiri, pėr menopauzėn, njė ndėr problemet mė tė shqetėsuese tė grave, e shumė tė tjera si kėto.

            Kėshillat e pėrmbledhura nė numrin e sotėm lidhen kryesisht me mėnyrėn tonė tė tė ushqyerit, si duhet tė jetė ajo, si dhe me zakonet e pėrditshmėrisė qė njė njeri nuk duhet t’i harrojė asnjėherė.

 

 

            ZEMRA

 

            Si tė luftoni sėmundjet kardiake

 

            1-Pakėsoni ushqimet me yndyrė, shtoni perimet dhe frutat e freskėta nė dietėn tuaj.
            2-Bėni ēdo ditė tė paktėn 30 minuta ecje.
            3-Bėni ēdo ditė tė paktėn 15 minuta ushtrime.
            4-Konsumoni njė gotė verė tė kuqe nė ditė.
            5-Evitoni, alkoolin, duhanin.

 

            Kolesteroli

 

            Kėshilla pėr tė ulur kolesterolin

 

            6-Pėr tė ulur pėrqindjen e lartė tė kolesterolit nuk duhet tė pini cigare dhe nėse pini, mundoheni ta ulni numrin e tyre deri sa ta ndaloni krejtėsisht.
            7-Merruni me ushtrime fizike nė mėnyrė tė rregullt. Mbani njė peshė ideale (pesha ideale ėshtė ajo qė keni pasur kur keni qenė 25 vjeē).
            8- Favorizoni mė tepėr konsumin e peshkut se sa tė mishit.
            9-Pėrdorni mė shumė vajin e ullirit se sa gjalpin nė pėrgatitjen e vakteve.
            10-Kujdes me ėmbėlsirat e ndryshme, sepse bėhen gjithnjė me shumė vezė, po ashtu duhet tė largoni nga ushqimet tuaja gjalpin, djathin, sallamet e ndryshme.

 

 

            OBEZITETI

 

            Si tė mposhtini mbipeshėn

 

            11- Duhet tė lėvizni duke caktuar kohė pėr aktivitete ēdo ditė.
            12- Zgjidhni ushqimin cilėsor, duke i dhėnė organizmit gjithēka pėr tė cilėn ai ka nevojė.
            13- Yndyrat dhe sheqernat kanė shije tė mirė dhe ju nevojitet njė masė e caktuar e tyre ēdo ditė.
            14- Balanconi dietėn tuaj, tė gjitha ushqimet mund t’i vendosim nė dietė tė shėndetshme.
            15- Planifikoni njė meny tė shumėllojshme gjatė ditės.
            16- Planifikoni tė kaloni 5-10 minuta relaks ēdo mėngjes.
            17- Mundohuni tė jeni korrektė me ushqimin, hani nga tė gjitha llojet, por me kufi.

 

 

            ANEMIA

 

            Ēfarė duhet tė konsumojnė anemikėt

 

            18-Anemikėt duhet tė konsumojnė fruta me vitaminė C.
            19-Anemikėt duhet tė konsumojnė spinaq dhe barėra jeshile.
            20-Fiku, shalqiu dhe luleshtrydhja, efikase pėr t’u trajtuar.
            21-Anemikėt duhet tė pinė 150 gram lėng karotash nė ditė.
            22-Ēajin, kakaon dhe kafen duhet t’i marrin tri orė pėrpara se tė hanė, pasi ndryshe vėshtirėson tretjen.
            23-Pacientėt duhet tė pinė ēdo ditė 150 ml lėng tė rrepės sė kuqe, para buke.
            24-Kėshillohet tė konsumohet sa mė shpesh domatja.
            25-Tė sėmurėt duhet tė marrin gjithashtu, ēdo ditė 10-15 fruta tė mandarinės pėr njė kohė prej 20-25 ditė.

 

 

            REUMATIZMA

 

            Si ta kurojmė reumatizmėm

 

            26-Bėni dy herė nė javė ushtime gjimnastikore tė lehta.
            27-Merrni here pas herė (njė herė nė dy ose tre muaj) tableta multivitaminė.
            28-Jetoni nė ambiente qė nuk janė tė ftohta.
            29-Bėni plazh ēdo vit dhe e rėndėsishme ėshtė qė tė shtriheni nė rėrėn e mėngjesit dhe pasdites.
            30-Pini sa mė shumė ēarja me bimė jeshile.
            31-Pėrdorni ujė mineral.
            32-Hani sa mė shumė fruta me vitaminė C dhe A.
            33-Sa herė qė ndjeheni tė lodhur pėrdorni paracetamol ose medikamente tė tjera me pėrmbajtje paracetamoli.

 

 

            SPONDILIATROZA

 

            Si tė evitojmė dhimbjet

 

            34-Ēdo mėngjes duhet tė bėni tė paktėn 15 minuta ushtrime pėr muskujt e qafės.
            35-Duhet tė bėni nė darkė dush me temperaturė mesatare.
            36-Duhet tė evitoni stresin dhe dėgjimin e televizorit me zė tė lartė.
            37-Pirja e ēajrave tė ndryshėm, veēanėrisht me mente, bėn mirė pėr sėmundjen.
            38- Ecja, shėtitjet pasditeve ndihmojnė pėr njė gjumė mė tė mirė.
            39-Zgjedhja e dyshekut, e jastėkut duhet tė jetė e kujdesshme, nė mėnyrė qė ato tė pėrshtaten me masėn e qafės.
            40-Kurimi i sėmundjes ka pėr bazė kortizonin.
            41-Pėr tė hequr dhimbjen nuk duhet tė pini asnjėherė paracetamol dhe aspirina.

 

 

            SINOZITI
           

            Kėshilla pėr sėmundjen

 

            42-Evitoni diellin nė pikun e vapės.
            43-Mbani gjithmonė syze edhe nė dimėr, edhe nė verė
            44-Pėrdorni sa mė shumė ushqime me fibra.
            45-Nė rast se ju fillojnė dhimbje ėshtė mirė qė tė konsumoni menjėherė kafe.
            46-Evitoni zhurmat e larta, tė magnetofonit, televizorit.
            47-Pėr t’u qetėsuar, qėndroni nė qetėsi tė plotė dhe nė njė ambient tė mbyllur, dhe nė errėsirė pėr tė paktėn 30 minuta.

 

 

            MIGRENA

 

            Kėshilla pėr tė evituar dhimbjen:

 

            48-Kontrolloni tensionin ēdo ditė, pasi luhatjet e tij janė shkak pėr shfaqjen e krizave tė migrenės.
            49-Kuroni dhimbjet e dhėmbėve, dhimbjet e syve, sinozitet apo bllokimin e hundėve, pasi ato bėhen shkak pėr migrenė kronike edhe pas kėtyre sėmundjeve.
            50-Evitoni zemėrimin, emocionet e forta, shokimet, ēlironi tensionet, ēlirohuni nga streset.
            51-Evitoni mbilodhjen, ndryshimin e rutinės, ērregullimet e gjumit, ērregullimet seksuale.
            52-Mos qėndroni nė vende me zhurmė tė lartė, nė ambiente me drita tė zbehta si dhe ambiente me lagėshtirė.

 

 

            DIABETI

 

            Ushqimet qė duhet tė konsumojnė pacientėt:

 

            53-Pacientėt me diabet duhet tė kontrollojnė peshėn.
            54- Duhet tė kufizojnė sheqernat e rafinuara.
            55- Duhet tė rrisin sasinė e fibrės nė dietė.
            56- Yndyrat duhet tė jenė vajra me njė lidhje dyfishe.
            57- Duhet t’i shtojnė dietės sė tyre arra.
            58- Efikase edhe bajamet.

 

 

 

            PANKREASI

 

            Kėshilla pėr tė mos u dėmtuar pankreasi:

 

            59-Mospėrdorimi i alkoolit ėshtė kėshilla numėr njė e specialistėve tė shėndetėsisė pėr tė evituar pankreasin.
            60-Femrat dėmtohen mė shpesh sesa meshkujt nga sėmundja, pasi stomaku i tyre e ka mė tė vėshtirė tretjen e ushqimeve, pėr kėtė arsye atyre u kėshillohet tė pėrdorin sa mė pak kripė, yndyrna.
            61-Pėr tė luftuar sėmundjen e pankreasit kėshillohet njė jetė sa mė e qetė, pa strese dhe ērregullime nervore.

 

 

            VESHKAT

 

            Si tė evitoni sėmundjet e veshkave:

 

            62-Evitoni kripėn e tepėrt.
            62-Pini sa mė shumė lėngje.
            64-Konsumoni ēaj nga trėndafili i egėr.
            65-Konsumoni lėng kumbulle.
            66-Pini mė shumė se 1 litėr e gjysmė ujė mineral nė ditė.

 

 

            MUSHKĖRITĖ

 

            Si tė ndihmoni mushkėritė:

 

            67-Pėrdorni sa mė shumė produkte me mish.
            68-Shėtisni tė paktėn 1 orė nė ditė nė njė pyll tė mbushur me pemė dhe nė ajėr tė pastėr.
            69-Mos pėrdorni duhan.
            70-Mos jetoni apo flini nė njė dhomė me duhanpirės.
            71-Pėrdorni sa mė shumė lėngje dhe supėra.
            72-Ēdo ditė duhet tė konsumoni njė gotė verė, preferohet e kuqe.
            73-Peshku dhe nėnproduktet e tij janė shumė efikase pėr “mirėqenien” e mėlēive.

 

 

            GURĖT NĖ TĖMTH

 

            Si tė luftoni shfaqjen e gurėve nė tėmth:

 

            74- Duhet tė konsumoni ēaj rigoni.
            75- Pėr kurimin e sėmundjes, pėrveē bimės shėrbejnė edhe gjethet e thara nė hije.
            76- Pėrdoreni erėza nė ushqime. Pėrveē shijes sė mirė, parandalojnė sėmundjet.
            77- Pėrdorni sa mė pak ushqime tė skuqura dhe kripė.
            78- Pini sa mė shumė lėngje dhe ujė natyral.

 

 

            KRIZAT E BARKUT

 

            Evitoni dhimbjet e barkut me:

 

            79-Pėrdorni ushqime tė pasura me hekur.
            80-Mish, peshk, shpretkė.
            81-Vezė, perime, fruta.
            82-Fruta qė pėrmbajnė vitaminė C etj.
            83-Kafe, ēaj, kakao apo edhe lėngje tė tjera, qė pėrmbajnė kafeinė, duhet t’i marrin dy orė para ose pas ushqimit.
            84-Hurmat janė tepėr efikase pėr tė trajtuar dhimbjet e barkut.

 

 

            MĖLĒIA

 

            Ushqimet qė kurojnė dhe dėmtojnė mėlēinė:

 

            85-Pėrdorimi i 20-40 gramėve alkool nė ditė dėmton mėlēinė.
            86-Mosha ėshtė njė ndėr faktorėt kryesorė tė dėmtimit tė mėlēisė, pasi sa mė e vogėl qė tė jetė mosha e konsumatorėve tė alkoolit aq mė tė rėnda janė dėmtimet.
            87-Predispozicioni gjenetik ėshtė njė ndėr faktorėt kryesorė tė shfaqjes sė sėmundjes.
            88-Kėshillohet konsumimi i produkteve tė mishit.
            89-Kėshillohet pėrdorimi i rrepave tė kuq, lakrės sė kuqe dhe broklės.
            90-Kėshillohet tė mos pihen shumė kafe gjatė ditės, tė mos konsumohet birra dhe lėngjet me gaz.

 

 

            DIETA DHE SHĖNDETI

 

            Si tė mbash oreksin nėn kontroll:

 

            91- Edhe pse frutat e thata nuk pėrmbajnė yndyrė dhe kalori, ėshtė mirė t’i konsumosh.
            92- Buka bėn pjesė tek karbohidratet tė cilat janė njė burim shumė i rėndėsishėm energjie pėr organizmin.
            93- Gjatė ditės duhet tė konsumohen tre vaktet kryesore: Mėngjesi, dreka dhe darka, dhe dy deri nė tre vakte tė ndėrmjetme: Paradite, pasdite.
            94- Dietat e shpejta nuk janė zgjidhja e duhur pėr t’u dobėsuar.
            95- Ėshtė e shėndetshme tė pėrzihen karbohidratet me proteinat.

 

 

            HIPERTENSIONI

 

            Rregulla pėr tė mos nxitur sėmundjen:

 

            96-Stresi krijon njė dominante nė sistemin nervor, e cila shton prodhimin e adesteronit nė veshka, e pėr pasojė ēon nė ngushtimin e enėve tė gjakut dhe shfaqjen e hipertensionit.
            97-Personat me hipertension duhet tė kenė kujdes gjatė dimrit, pėr shkak tė sė ftohtit, por dhe luhatjeve tė theksuara tė temperaturave.
            98-I ftohti ngushton enėt e gjakut dhe rrit tensionin.
            99-Prandaj kėtyre pacientėve u rekomandohet tė jenė korrekt nė marrjen e ilaēeve dhe tė kenė kujdes me menynė dhe stilin e jetės.
            100-Tė sėmurėt duhet tė eliminojnė daljet nė ditėt shumė tė ftohta, tė dalin vetėm gjatė orėve tė ngrohta dhe tė vishen mirė.

 

 

            BRONKITI KRONIK

 

            Si tė mbani larg vetes sėmundjen:

 

            101-Evitoni jetesėn nė ambiente tė lagėshta.
            102-Evitoni jetesėn nė ambiente me duhanpirės.
            103-Evitoni jetesėn nė qytete tė ndotura.
            104-Mos qėndroni pėr shumė kohė nė dush, as nė dimėr e as nė verė.
            105-Bėni masazhe me vaj ulliri dhe raki nė tė gjithė trupin.
            106-Frekuentoni sa mė shumė plazhin dhe ambientet me diell.

           

 

            TIROIDJA

 

            Ushqimet qė i bėjnė keq tiroides:

 

            107-Personat me tiroide nuk duhet tė konsumojnė lakrėn e bardhė.

            108-Nuk duhet tė konsumojnė fasulet.
            109-Nuk duhet tė konsumojnė gėshtenjat.
            110-Nė rast se personat kanė mungesė jodi, nė kėtė rast kripa duhet tė ruhet nga lagėshtira dhe kontakti me dritėn.
            111-Nė rast se personat e kanė me tepri jodin, atėherė duhen zbatuar konsultat e mjekėve nė mėnyrė qė sėmundja tė mos kthehet kronike.

 

 

            ALERGJIA
           

            Si tė evitojmė alergjitė

 

            112-Alergjikėt duhet tė mos konsumojnė kikirikėt, qumėshtin, vezėt, grurin, sojėn.
            113-Nuk duhet tė konsumojnė ato ushqime me pėrbėrje vajore si arrat dhe bajamet.
            114- Edhe nė rastet kur bėhet fjalė pėr puthje, kėshillohet qė partnerėt tė lajnė dhėmbėt dhe fytyrėn nėse ata kanė ngrėnė njė ushqim qė shkakton alergji tek partnerėt.
            115-Mos pėrdorni nė rroba detergjentė aromatikė.
            116-Qėndroni larg vendeve tė lulėzuara gjatė stinės sė pranverės dhe vjeshtės.
            117- Mos pėrdorni facoletė, letra higjienike apo letra duarsh me pėrmbajte aromatike.

 

 

            TURBEKULOZI

 

            Kėshilla pėr parandalimin e tuberkulozit

 

            118-Ėshtė e kėshillueshme njė ajrosje e vazhdueshme si dhe filtrim i ajrit.
            119- Ėshtė mirė qė tė dilet vazhdimisht pėr tė marrė ajėr tė pastėr nė zonat qė nuk kanė ndotje tė ajrit.
            120-Po ashtu edhe nė shtėpinė tuaj nuk duhet tė hyjė ajėr i papastėr, ndaj duhet tė merrni masa pėr ta filtruar atė.
            121-Nėse njė person mendohet se ka qenė nė kontakt me njė person tjetėr qė ėshtė me tuberkuloz, duhet t’i jepet menjėherė antibiotiku parandalues.
            122-Po ashtu personat e infektuar duhet tė qėndrojnė nė vende tė izoluara dhe tė marrin kurė tė menjėhershme.
            123-Secili duhet t’i kushtojė rėndėsi mbrojtjes personale. Nėse e dini qė do tė jeni nė kontakt me njė person qė ėshtė i infektuar me tuberkuloz, duhet tė vishni njė respirator personal, si dhe duhet tė jeni sa mė shumė higjienikė.

 

 

            MAJASELLI

 

            Kėshilla pėr personat qė kanė probleme nė zorrė

 

            124-Nė tė gjitha rastet me majasėll kėshillohet qė tė pėrdoren krundet e grurit nė supė apo nė gjellė, tri herė nė ditė.
            125-Krundet nuk duhet tė pėrvėlohen, por tė hidhen atėherė kur serviret ushqimi nė tryezėn e ngrėnies.
            126-Krundet e grurit duhet tė zėvendėsojnė mėlmesat e tjera qė janė shumė tė dėmshme pėr hemorroidet. Mėlmesa me pėrbėrje tė barishteve natyrore qė pėrgatitet e bluar, ka hekur dhe e pėrmirėson shėndetin e tė sėmurėve.
            127-Pėrdorimi i kėsaj mėlmese krijon lirimin e kapsllėkut.
            128-Mėlmesa e tillė nuk duhet tė pėrvėlohet, por tė qitet nė supė apo nė gjellė ashtu e “gjallė” tė pėrzihet dhe tė hahet.
            129-Ngrėnia e njė molle tė ėmbėl para ushqimit liron zbrazjen e zorrėve.
            130-Ata qė kanė probleme nė zorrė duhet tė pinė rregullisht tri herė nė ditė nga njė gotė lėng molle para ushqimit.
            131-Kundėr mbylljes kronike tė zorrės sė trashė (pėr rregullimin e jashtėqitjes), ndihmojnė gjethet e pelinit.
            132-Ndihmues janė edhe lėvoret e dardhės si dhe kamomili, i cili mund tė pihet nė vend tė ujit.

 

 

            KANCERI I GJIRIT

 

            Kėshilla pėr tė shmangur kancerin nė gji

 

            134- Bėni vizita mjekėsore sa herė ndjeni shqetėsime, por edhe kur e ndjeni veten mirė.
            135- Bėni njė jetė tė shėndetshme, bini nė peshė, nėse jeni
mbipeshė.
            136-Pėrpiquni tė minimizoni stresin.
            137-Mundohuni tė keni njė aktivitet seksual tė rregullt.
            138-Ushqehuni duke ndjekur njė dietė tė caktuar.
            139- Hani ushqime qė janė tė pasura me vitaminė A, E dhe C, p.sh., karota, spinaq, kajsi dhe agrume.
            140-Mos harroni se lindja e fėmijės dhe ushqimi me gji
janė shumė tė rėndėsishme pėr shėndetin e gjirit tuaj.

 

            Vazhdon...

 

        (2)